Ο ορυμαγδός των παγκόσμιων κινδύνων, από τις οποίες η Ελλάδα δεν εξαιρείται, έχει ενταθεί καθώς οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι αυξήθηκαν (συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία, πρόκληση της Ταϊβάν, χρήση της ενέργειας ως υβριδικό όπλο), η κλιματική αλλαγή επέρχεται γρηγορότερα και με μεγαλύτερη ένταση απ’ ότι υπολόγιζε η πλειοψηφία της επιστημονικής κοινότητας και η οικονομική πολιτική (δέσμια ιδεολογικής στρέβλωσης και αριθμών που δεν έχουν καμία βάση είτε στην οικονομική είτε στην κοινή λογική) δεν μπορεί να λύσει τον γρίφο του ελέγχου του πληθωρισμού χωρίς την αύξηση της ανεργίας και την επιβράδυνση ή και μείωση της ανάπτυξης.

Η Ευρώπη βρίσκεται στο μάτι του τυφώνα, καθώς αυτή υφίσταται πρώτη και καλύτερη, άμεσα και έμμεσα τις επιπτώσεις του διδύμου προβλήματος Ουκρανία-Ενέργεια. Οι ενδείξεις πείθουν ότι η ποιότητα ζωής θα χειροτερεύσει σημαντικά στην διάρκεια του επερχόμενου χειμώνα. Αναπόφευκτα, οι ήδη υπόκωφες φωνές για συμβιβασμό με την Ρωσία του Putin και την Κίνα του Xi Jinping θα πληθήνουν και θα ενταθούν.

Κατά μία έννοια, η Ευρώπη του 2022 βρίσκεται σε αντίστοιχη θέση με την Ευρώπη του 1938. Στην Ουκρανία αντιμετωπίζει το δίλημμα που με λάθος τρόπος προσπάθησε να επιλύσει στο Μόναχο πριν από 84 χρόνια: ποιο κόστος είναι διατεθειμένη να καταβάλει στην υπεράσπιση της φιλελεύθερης δημοκρατίας; Θα επαναλάβει το λάθος του 1938 ή θα δείξει ότι έμαθε από την ιστορία;

Από την απάντηση της θα κριθεί η κρισιμότητα του χειμώνα του 2022/2023 και η πορεία των εξελίξεων στην συνέχεια.

Ο πειρασμός του συμβιβασμού με υποχώρηση είναι μεγάλος και επιτήδειοι φροντίζουν να τον κάνουν ελκυστικό με παραπληροφόρηση. Για παράδειγμα, πολλοί υποστηρίζουν ότι οι κυρώσεις δεν θίγουν την Ρωσία και φέρουν ως δήθεν απόδειξη την αύξηση του εμπορικού της πλεονάσματος. Πράγματι, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ρωσία ευνοείται από την τεχνητή έλλειψη ενέργειας που η ίδια προκαλεί. Υπάρχει, όμως και η άλλη πλευρά του νομίσματος: το εμπορικό πλεόνασμα αυξάνεται και επειδή η Ρωσία δεν μπορεί να εισάγει—όπως εύστοχα παρατήρησε ο Krugman στους ΝΥΤ. Σε σύντομο χρονικό διάστημα, η έλλειψη –π.χ. – ανταλλακτικών θα δημιουργήσει σχεδόν ανυπέρβλητα προβλήματα στην παραγωγή και στην καθημερινότητα, ενώ μεσοπρόθεσμα η στροφή της Ευρώπης σε άλλες πηγές ενέργειας θα αφήσει την Ρωσία να «κάθεται» σε ανεκμετάλλευτα πλεονάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Η υπεράσπιση της δημοκρατία έχει κόστος. Η προσέγγιση βάση του άμεσου κόστους και οφέλους ισοδυναμεί με άνευ όρων παράδοση στον αυταρχισμό –που σήμερα δεν έχει μόνο την μορφή της παραδοσιακής άκρας δεξιάς ή άκρας αριστεράς (όπως στην Γαλλία και στην Ιταλία για παράδειγμα) αλλά συχνά μεταμφιέζεται στην μορφή του λαϊκισμού—όπως με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Στην περίοδο 2002- 2015 εν γνώση τους, οι πολίτες στήριξαν τις επιλογές των ταγών τους με βάση τις κομματικές σκοπιμότητες. Σε μία διαδικασία αμφίδρομης ενίσχυσης,  κοινωνία και κόμματα αρνήθηκαν να πληρώσουν το κόστος των θεσμικών μεταρρυθμίσεων που με τεράστια καθυστέρηση σε σύγκριση με τις πολιτικές, οικονομικές και τεχνολογικές εξελίξεις δεν είχε υλοποιήσει η χώρα μας. Στην αμέσως μετά περίοδο του 2015-2019, βλέποντας ότι μοιραίο να πλησιάζει η κοινωνία στην αυτοδημιούργητη απελπισία της πίστεψε στα θαύματα.

Οι αλλαγές που έφερε η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν κάλυψαν όλα τα κενά, δεν ήταν πάντα οι πληρέστερες, δεν χαρακτηρίστηκαν όλες ως πετυχημένες. Αλλαγές, όμως, έγιναν με τόλμη, συχνά με πολιτικό κόστος , ακόμη συχνότερα με στόχο να συρθεί η Ελλάδα στον 21^ο αιώνα.

Για την Ελλάδα, το διακύβευμα του χειμώνα που είναι προ των πυλών με κακοκαιρία τον Αύγουστο, είναι απλό: θα στηρίξει την δουλειά που έγινε στην τελευταία τριετία και θα δώσει την ευκαιρία να ολοκληρωθεί στην επόμενη τετραετία ή θα υποκύψει για πολλοστή φορά στις σειρήνες της εύκολης λύσης;

Η ιστορία με τις παρακολουθήσεις έδωσε αντικείμενο συζήτησης στο άδειο από ιδέες συρτάρι του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και ευκαιρία στον ΣΥΡΙΖΑ να πλήξει την κυβέρνηση –κάτι που δεν κατάφερε εδώ και τρία χρόνια. Στην ουσία, αν εξαιρεθούν ορισμένα κυβερνητικά επικοινωνιακά και διοικητικά λάθη, ισχύει αυτό που οι Άγγλοι αποκαλούν «storm in a teacup» — καταιγίδα μέσα σε φλυτζάνι τσαγιού. Σηκώθηκαν τα πόδια να χτυπήσουν το  κεφάλι. Ιερή αγανάκτηση από τους δήθεν αθώους, προσποίηση ότι «αυτά τα πράγματα δεν γίνονται.»

Στις φωνές που επιχειρούν να αιτιολογήσουν την σπουδή τους να γίνουν εκλογές τώρα, η απάντηση είναι απλή: η κυβέρνηση είναι θεσμικός παίκτης και θεσμικά κινείται. Αγνοώντας τα όποια πιθανά κομματική οφέλη από εκλογές «εδώ και τώρα» ο πρωθυπουργός πρόταξε το εθνικό στο κομματικό συμφέρον, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι στην διαχείριση κρίσεων ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν και παραμένει ανίκανος.

Τα προβλήματα και οι προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας είναι τεράστια. Η ομφαλοσκόπηση στο θέμα των τηλεφωνικών παραβιάσεων χρησιμεύει ως ένα σημείο – τόσο ώστε να διασφαλιστεί η θεσμική ακεραιότητα. Όμως, τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ θα προσπαθήσουν να «τραβήξουν το πράγμα» και να δηλητηριάσουν την πολιτική ζωή, ελπίζοντας να προσκομίσουν εφήμερα ψηφοφορικά οφέλη.

Αυτή είναι η στιγμή να αποδείξει η ελληνική κοινωνία ότι έχει μάθει από τα μαθήματα του πρόσφατου παρελθόντος και έχει αποκτήσει πολιτική ωριμότητα που ξεπερνά και την αντίστοιχη ευρωπαϊκή.

Διαβάστε επίσης

Τα αδιέξοδα της οικονομικής πολιτικής και η ΔΕΘ