Ριζικές αλλαγές στην πιστοληπτική αξιολόγηση των φορολογούμενων φέρνει το νομοσχέδιο που κατέθεσε το Υπουργείο Οικονομικών σε δημόσια διαβούλευση.

Με τις νέες διατάξεις δημιουργείται η «Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης», με την οποία επιχειρείται να δημιουργηθεί ένας νέος «Τειρεσίας» για πολίτες και επιχειρήσεις, καθώς τα τελευταία χρόνια είχε εκτοξευθεί ο αριθμός των οφειλετών του δημοσίου που διέθεταν ληξιπρόθεσμα χρέη.

Πώς θα λειτουργεί ο νέος «Τειρεσίας»

Στην πράξη κάθε πολίτης ή επιχείρηση θα αποκτούν μια βαθμολογία για το οικονομικό προφίλ τους. Με βάση αυτό θα μπορούν να μπαίνουν σε ρυθμίσεις οφειλών, ενώ οι τράπεζες θα έχουν τη δυνατότητα να συνυπολογίζουν τα δεδομένα του φυσικού ή νομικού προσώπου για τη χορήγηση δανείων, αλλά και να προχωρούν σε ρυθμίσεις δανείων.

Δηλαδή, σε περίπτωση που ένας οφειλέτης ανταποκρίνεται κανονικά χωρίς καμία καθυστέρηση στις πληρωμές του, θα έχει υψηλές πιθανότητες να ενταχθεί πχ σε μια ευνοϊκή ρύθμιση.

Ο νέος «Τειρεσίας» θα μπορεί να χρησιμοποιείται και από άλλους φορείς, όπως εταιρείες τηλεφωνίας, ηλεκτρικής ενέργειας κ.α. έχοντας τη δυνατότητα να εντοπίσουν τους στρατηγικούς κακοπληρωτές.

Κύριος στόχος της νομοθετικής παρέμβασης είναι η εξάλειψη της ασυμμετρίας πληροφόρησης μεταξύ του δημόσιου τομέα και των τραπεζών, όσον αφορά τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο και τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης.

Η Αρχή, που θα αποτελεί φορέα του Δημοσίου, θα συγκεντρώνει και θα ομαδοποιεί πληροφορίες σχετικά με τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις και τις συμπεριφορές πληρωμών προς όλες τις οντότητες του Δημόσιου τομέα, με σκοπό την παραγωγή πιστοληπτικής βαθμολόγησης για φυσικά και νομικά πρόσωπα. Η Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης θα ανταλλάσσει πληροφορίες και βαθμολογίες με άλλους φορείς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας.

Οι πιστωτές θα πρέπει να διαβιβάζουν στο Μητρώο και σε ηλεκτρονική μορφή κάθε μήνα, όλα τα στοιχεία των οφειλετών, όπως και αυτά που τηρούνται στα αρχεία τους για τους οφειλέτες τους για το χρονικό διάστημα των τελευταίων 12 μηνών τουλάχιστον.

Το Μητρώο θα καταγράφει σε αναλυτική βάση το ιστορικό πληρωμών, τα είδη των παρεχομένων εξασφαλίσεων και κάθε άλλη πληροφορία που σχετίζεται με κάθε μορφής πίστωση προς φυσικά ή νομικά πρόσωπα από πιστωτικά και εν γένει χρηματοδοτικά ιδρύματα που έχουν την καταστατική τους έδρα στην Ελλάδα, καθώς και από τα υποκαταστήματα αλλοδαπών πιστωτικών ή χρηματοδοτικών ιδρυμάτων που λειτουργούν στην Ελλάδα.

Πώς θα βαθμολογούνται οι οφειλέτες

Η βαθμολόγηση για φυσικά και νομικά πρόσωπα παράγεται από το Σύστημα μέσω της επεξεργασίας, με αυτοματοποιημένη διαδικασία, των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς που αντλούνται από τους φορείς του δημόσιου τομέα, με τη χρήση αλγορίθμων. Η πιστοληπτική βαθμολόγηση θα παράγεται μετά από την υποβολή αίτησης και θα πραγματοποιείται με αριθμητική κλίμακα και αφορά στην τήρηση και την αθέτηση υποχρέωσης έναντι των φορέων του δημόσιου τομέα για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Στον αιτούντα χορηγείται ενημέρωση πιστοληπτικής βαθμολόγησης, η οποία απεικονίζει την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας του υποκειμένου δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς βάσει των δεδομένων που υφίστανται κατά την ημερομηνία παραγωγής της πιστοληπτικής βαθμολόγησης. Οι μέθοδοι και ο τρόπος επεξεργασίας και υπολογισμού της βαθμολόγησης επαναξιολογούνται τακτικά και επικαιροποιούνται οι αλγόριθμοί τους, ώστε να προσαρμόζονται στις οικονομικές συνθήκες και στις διαµορφούµενες συναλλακτικές πρακτικές και να επιβεβαιώνεται η ακρίβεια των εκτιμήσεων.

Ποιοι θα έχουν πρόσβαση

Σύμφωνα με τις διατάξεις του νομοσχεδίου που κατατέθηκε σε δημόσια διαβούλευση, πρόσβαση στα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς έχουν μόνο:

α) το υποκείμενο δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, αποκλειστικά και μόνο για τα δεδομένα που αφορούν στο ίδιο,

β) οποιοσδήποτε πιστωτής έναντι του οποίου το υποκείμενο των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς έχει οφειλή, ενήμερη ή σε καθυστέρηση, προκειμένου να παρέχει, καθώς και να αντλεί, δεδομένα για τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα, με τα οποία συναλλάσσεται με πίστωση και αναλαμβάνει συνακόλουθα πιστωτικό κίνδυνο,

γ) οποιοσδήποτε πιστωτής έχει συνδεθεί με το Μητρώο κατά την έννοια της παρ. 3 του άρθρου 113, στον οποίο το υποκείμενο των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς έχει υποβάλει αίτηση για πίστωση,

δ) η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (Α.Π.Δ.Π.Χ.) στο πλαίσιο άσκησης ελέγχου για την τήρηση της νομοθεσίας για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της κατά τον Γ.Κ.Π.Δ., [69]

ε) οι δικαστικές και εισαγγελικές αρχές, καθώς και οι υπηρεσίες που ενεργούν υπό την άμεση εποπτεία τους, στο πλαίσιο απονομής της δικαιοσύνης και ιδίως της πρόληψης και καταστολής της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Η αίτηση

Στην αίτηση αναφέρεται και ο σκοπός της επεξεργασίας των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, καθώς και της χορήγησης και διαβίβασης της Πιστωτικής Έκθεσης, κατά τις ακόλουθες διακρίσεις:

α) για την επαλήθευση πληροφοριών που παρασχέθηκαν από το υποκείμενο δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς σχετικά με αίτησή του προς πιστωτή για χορήγηση πίστωσης,

β) για την αξιολόγηση των κινδύνων που πηγάζουν από τη χορήγηση πίστωσης από τον πιστωτή προς το υποκείμενο δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς ή από την αποδοχή από τον πιστωτή της παροχής εγγύησης για πιστωτική σύμβαση από το υποκείμενο δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς,

γ) για την αξιολόγηση των κινδύνων που πηγάζουν από χορηγηθείσα πίστωση σε υποκείμενο δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς ή τη μετατροπή της φύσης ή της διάρκειας της οικείας πιστωτικής σύμβασης ή εγγύησης,

δ) για την παρακολούθηση και αξιολόγηση της μη τήρησης οποιουδήποτε όρου πιστωτικής σύμβασης σε σχέση με πίστωση που χορηγήθηκε από τον πιστωτή σε υποκείμενο δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς ή εγγύησης που παρασχέθηκε από αυτό,

ε) για την αξιολόγηση αίτησης υποκειμένου δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς προς πιστωτή για υπαγωγή του σε διακανονισμό οφειλών,

στ) για την ανάλυση των χαρτοφυλακίων πιστωτικών συμβάσεων που τηρούν τα χρηματοδοτικά ιδρύματα.

Τι θα «μαζεύει» το Μητρώο

Το Μητρώο υποστηρίζει ενδεικτικώς:

α. Τη συλλογή και άντληση θετικών ή αρνητικών δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς φυσικών και νομικών προσώπων από τους πιστωτές που τηρούν και διαχειρίζονται αντίστοιχα δεδομένα,

β. την παραγωγή και χορήγηση της Πιστωτικής Έκθεσης για τα υποκείμενα δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς,

γ. την αποθήκευση και επεξεργασία των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, λαμβάνοντας υπόψη το εκάστοτε ισχύον θεσμικό πλαίσιο προστασίας προσωπικών δεδομένων και ασφάλειας πληροφοριών,

δ. την παροχή ενιαίου σημείου επαφής, προκειμένου υποκείμενα δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς να λαμβάνουν την Πιστωτική Έκθεση,

ε. την παροχή ενιαίου σημείου επαφής, προκειμένου υποκείμενα δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς να μπορούν να υποβάλουν αίτηση επικαιροποίησης ή διόρθωσης των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς που έχουν συλλεγεί από τρίτους φορείς ή για την άσκηση των δικαιωμάτων τους.

Διαβάστε επίσης:

Σταϊκούρας: Στους πολίτες ο πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος από τον Σεπτέμβριο