Το δίλημμα «εθνική επάρκεια ή κοινοτική αλληλεγγύη» μπαίνει πλέον στην ευρωπαϊκή ατζέντα άμεσα και η Κομισιόν βρίσκεται για άλλη μια φορά μετέωρη ανάμεσα στον ευρωπαϊκό κανόνα και στις ανάγκες των κρατών μελών.

Την ίδια στιγμή που και η Ελλάδα αναρωτιέται αν πρέπει να συνεχιστούν οι εξαγωγές αερίου σε περίπτωση που διακοπεί η λειτουργία του Nord Stream μετά τις 22/7, ή να προτάξει την εθνική ασφάλεια εφοδιασμού, η Ουγγαρία ανακοίνωσε σχέδιο εκτάκτου ανάγκης για τον περιορισμό των διασυνοριακών ροών.

Η  Κομισιόν απαντά ότι οι επιμέρους εθνικοί περιορισμοί που επηρεάζουν τις διασυνοριακές ροές φυσικού αερίου είναι αδικαιολόγητοι και μπορούν μόνο να επιδεινώσουν τα προβλήματα στην τρέχουσα κατάσταση της αγοράς φυσικού αερίου. Και τονίζει ότι η ΕΕ εργάζεται εντατικά για την ετοιμότητα τους τελευταίους μήνες και η Επιτροπή θα υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις για να ενισχύσει την ετοιμότητά μας για αυτόν τον χειμώνα στις 20 Ιουλίου.

Θυμίζει ότι όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ υπόκεινται  σε υποχρεώσεις αλληλεγγύης βάσει των υφιστάμενων κανόνων ασφάλειας εφοδιασμού, πράγμα που σημαίνει ότι υποχρεούνται να βοηθούν τους γείτονές τους σε περίπτωση επείγουσας ανάγκης, παρέχοντας ενέργεια για προστατευμένους πελάτες.

Επίσης, τονίζει ότι οι περιορισμοί στις εξαγωγές στην εσωτερική αγορά μπορούν να δικαιολογηθούν μόνο με βάση πολύ συγκεκριμένους λόγους, όπως η προστασία της δημόσιας τάξης και της δημόσιας υγείας. Οι οικονομικοί λόγοι δεν αποτελούν ποτέ νόμιμη δικαιολογία.

Ωστόσο, η συζήτηση αυτή μόλις ξεκινάει. Και είναι βέβαιο, ότι εν μέσω των τεράστιων προβλημάτων στην ενεργειακή αγορά και την οικονομία των κρατών μελών που έχει δημιουργήσει η σύγκρουση Ουκρανίας-Ρωσίας και καθώς η Κομισιόν δεν διαθέτει μηχανισμούς να τα λύσει, αυξάνεται η τάση τα ίδια τα κράτη μέλη να αναζητούν τις δικές τους λύσεις, ακόμη κι αν παραβαίνουν τον κοινοτικό κανόνα.

Η έκτακτη ανάγκη, η εθνική ενεργειακή επάρκεια και το κλείσιμο των διασυνοριακών ροών αναμένεται να γίνει το λεξιλόγιο της νέας κανονικότητας.

Ουγγαρία: Σχέδιο έκτακτης ανάγκης με μέτρα που περιορίζουν τις διασυνοριακές ροές φυσικού αερίου στην ενιαία αγορά

Η αρχή έγινε από την Ουγγαρία, που ανακοίνωσε την Πέμπτη την πρόθεσή της να εισαγάγει ένα ενεργειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης που θα περιλαμβάνει μέτρα που περιορίζουν τις διασυνοριακές ροές φυσικού αερίου στην ενιαία αγορά.

Η Ουγγαρία δεν έχει κοινοποιήσει ακόμη στην Κομισιόν αυτά τα σχεδιαζόμενα μέτρα. Η Κομισιόν, όπως ανακοίνωσε την Παρασκευή, βρίσκεται σε επαφή με τις ουγγρικές αρχές για να κατανοήσει καλύτερα το σχέδιο έκτακτης ανάγκης και να αξιολογήσει τις επιπτώσεις του στα γειτονικά κράτη μέλη.

Με την ευκαιρία της ανακοίνωσης προθέσεων της Ουγγαρίας, η  Κομισιόν υπενθυμίζει ότι η ΕΕ έχει θεσπίσει ένα ισχυρό νομικό πλαίσιο για τη διασφάλιση της ασφάλειας του εφοδιασμού σε πνεύμα αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών.

Όπως αναφέρει, ενώ τα κράτη μέλη έχουν την ευθύνη να διασφαλίζουν την ασφάλεια του εφοδιασμού, η κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης και τα συνακόλουθα μέτρα πρέπει να ληφθούν σε περίπτωση σαφούς απειλής διακοπής του εφοδιασμού και να κοινοποιηθούν στην Επιτροπή βάσει του κανονισμού για την ασφάλεια του εφοδιασμού, ώστε να επιτραπεί η σωστή ενημέρωση και ο συντονισμός με τις γειτονικές χώρες.

Κομισιόν: Όχι στους περιορισμούς εξαγωγών

Σημειώνει επίσης η Κομισιόν, ότι οι επιμέρους εθνικοί περιορισμοί που επηρεάζουν τις διασυνοριακές ροές φυσικού αερίου είναι αδικαιολόγητοι και μπορούν μόνο να επιδεινώσουν τα προβλήματα στην τρέχουσα κατάσταση της αγοράς φυσικού αερίου. Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ υπόκεινται επίσης σε υποχρεώσεις αλληλεγγύης βάσει των υφιστάμενων κανόνων ασφάλειας εφοδιασμού, πράγμα που σημαίνει ότι υποχρεούνται να βοηθούν τους γείτονές τους σε περίπτωση επείγουσας ανάγκης, παρέχοντας ενέργεια για προστατευμένους πελάτες.

Γενικότερα, κάθε μέτρο που περιορίζει το εμπόριο αγαθών, συμπεριλαμβανομένων οποιουδήποτε τύπου αγαθών που φέρουν ενέργεια, εντός της εσωτερικής αγοράς πρέπει να περιορίζεται στο αναγκαίο και να είναι αυστηρά αναλογικό. Οι περιορισμοί στις εξαγωγές στην εσωτερική αγορά μπορούν να δικαιολογηθούν μόνο με βάση πολύ συγκεκριμένους λόγους, όπως η προστασία της δημόσιας τάξης και της δημόσιας υγείας. Οι οικονομικοί λόγοι δεν αποτελούν ποτέ νόμιμη δικαιολογία.

Μια ενιαία και συντονισμένη προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ και ο σεβασμός του νομικού πλαισίου της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ και των κανόνων της ενιαίας αγοράς είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική αντιμετώπιση τυχόν μείωσης των προμηθειών φυσικού αερίου από τη Ρωσία.

Τέλος, η Κομισιόν τονίζει, ότι η ΕΕ εργάζεται εντατικά για την ετοιμότητα τους τελευταίους μήνες και η Επιτροπή θα υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις για να ενισχύσει την ετοιμότητά μας για αυτόν τον χειμώνα στις 20 Ιουλίου.