«Aν δεν ξεκινήσουν εκ νέου οι ρωσικές προμήθειες φυσικού αερίου σε δύο εβδομάδες που ολοκληρώνεται η συντήρηση του αγωγού Nordstream 1, ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ενδέχεται να αναγκαστούν να ενεργοποιήσουν έκτακτα σχέδια χορήγησης ποσοτήτων φυσικού αερίου όπως π.χ. δελτία διανομής, αφού χωρίς τη μείωση της κατανάλωσης, ενδέχεται να μην υπάρχει αρκετό αέριο για τη θέρμανση των σπιτιών το χειμώνα και θα περιμέναμε ότι ο τερματισμός των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου θα ανατρέψει την Ευρωζώνη από τη στασιμότητα στην ήπια ύφεση», προβλέπει η Citigroup. Μαζί με τον αντίκτυπο των δελτίων, θα μείωνε τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη κατά 1,5% για τη Γερμανία και την Ιταλία και κατά 1% για τη ζώνη του ευρώ.

Το φυσικό αέριο είναι ήδη ο μεγαλύτερος παράγοντας πληθωρισμού στην Ευρώπη και η Citigroup περιμένει διψήφιο πληθωρισμό που θα διαβρώσει ακόμη περισσότερο τα εισοδήματα των νοικοκυριών. Ο περιορισμός θα μπορούσε να ξεκινήσει γρήγορα αν και τα ποσοστά αποθήκευσης φυσικού αερίου έχουν αυξηθεί και η εξάρτηση από τις ρωσικές εισαγωγές φυσικού αερίου έχει μειωθεί, αλλά μια διακοπή των προμηθειών κατά 100% θα εξακολουθούσε να επιβάλλει τον περιορισμό των ποσοτήτων, και μάλιστα γρήγορα.

1

Τα τρία σενάρια για το φυσικό αέριο

Με βάση τα μηνιαία στοιχεία της Eurostat και της Gas in Europe, η Citigroup αναλύει σενάρια για την πορεία των αποθεμάτων φυσικού αερίου, ειδικά για την Ιταλία και τη Γερμανία, ως τις δύο μεγάλες οικονομίες που εξαρτώνται περισσότερο από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου.

Εξετάζει τρία σενάρια, (1) η προμήθεια ρωσικού αερίου από αγωγούς συνεχίζεται κανονικά, (2) η προμήθεια ρωσικού αερίου από αγωγούς μειώνεται κατά 50% από τον Ιούλιο και (3) η προμήθεια ρωσικού αερίου μειώνεται κατά 100%. Σε όλες τις περιπτώσεις υποθέτει ότι η κατανάλωση φυσικού αερίου κάθε μήνα συμπεριφέρεται σύμφωνα με το μέσο όρο των τελευταίων τεσσάρων ετών, οι προμήθειες από άλλες πηγές και οι όγκοι ιδίας παραγωγής παραμένουν στα επίπεδα του Απριλίου 2022 και οι επανεξαγωγές φυσικού αερίου κυμαίνονται σύμφωνα με την αύξηση των εισαγωγών.

Σενάρια 1 και 2: Αν οι ρωσικές προμήθειες φυσικού αερίου συνεχίζονταν κανονικά, τόσο η Ιταλία όσο και η Γερμανία δεν θα είχαν κανένα πρόβλημα να διατηρήσουν σχετικά καλά γεμάτες τις αποθήκες φυσικού αερίου καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα. Ακόμη και αν οι ρωσικές προμήθειες φυσικού αερίου μειωθούν στο μισό από τον Ιούλιο, οι γερμανικές και ιταλικές αποθήκες δεν θα έπεφταν κάτω από 4 bcm η καθεμία, σε σύγκριση με τη μέγιστη μηνιαία κατανάλωση τον Ιανουάριο των 12,5 bcm στη Γερμανία και των 10 bcm στην Ιταλία, δηλαδή η κατανάλωση θα έπρεπε να είναι 30-40% υψηλότερη από τη συνήθη για να δημιουργηθεί πρόβλημα. Καμία από τις δύο χώρες δεν έχει βιώσει τόσο υψηλή χρήση τα τελευταία δέκα χρόνια.

Σενάριο 3: Μια πλήρης διακοπή της προμήθειας ρωσικού φυσικού αερίου (για τη Γερμανία απευθείας και μέσω της Πολωνίας και για την Ιταλία μέσω της Αυστρίας) θα εξαντλούσε τις αποθήκες της Γερμανίας το Φεβρουάριο και της Ιταλίας τον Ιανουάριο. Μέχρι το Μάιο του 2023, δηλαδή μετά την περίοδο θέρμανσης, η σωρευτική έλλειψη θα ήταν 9 δισ. κυβικά μέτρα στη Γερμανία και 4 δισ. κυβικά μέτρα στην Ιταλία. Αυτό θα ήταν το 30% της κανονικής κατανάλωσης Φεβρουαρίου-Απριλίου για τη Γερμανία και το 10% της κατανάλωσης Ιανουαρίου-Απριλίου για την Ιταλία.

Υποθέτοντας ότι τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει από την πλευρά των εισαγωγών ή των εξαγωγών (σε αντίθεση με την Ιταλία, η Γερμανία είναι μια σημαντική χώρα διαμετακόμισης και θα μπορούσε θεωρητικά να εξοικονομήσει αέριο σταματώντας τις επανεξαγωγές), οι περικοπές κατά 100% στις παραδόσεις ρωσικού αερίου θα οδηγούσαν έτσι αναπόφευκτα σε δελτίο κατανάλωσης.

Citi: Τα τρία σενάρια για το φυσικό αέριο και πόσο πιθανά είναι τα δελτία διανομής στην Ευρώπη

Υπάρχουν τουλάχιστον δύο επιλογές:

Μείωση της χρήσης φυσικού αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας: Το 2019, το 25% της συνολικής κατανάλωσης φυσικού αερίου στη Γερμανία και το 41% της συνολικής κατανάλωσης φυσικού αερίου στην Ιταλία, δηλαδή 23 δισ. κυβικά μέτρα και 31 δισ. κυβικά μέτρα αντίστοιχα, χρησιμοποιήθηκαν από τον ενεργειακό τομέα για την παραγωγή ενέργειας, θερμότητας και ηλεκτρισμού. Θεωρητικά, για να εξοικονομηθούν 9 bcm στη Γερμανία, η παραγωγή ενέργειας με χρήση φυσικού αερίου θα πρέπει να μηδενιστεί για 4,5 μήνες. Στην Ιταλία, για να εξοικονομηθούν 4 bcm, θα αρκούσε να σταματήσει η χρήση φυσικού αερίου για ενέργεια για 1,5 μήνα.

Ωστόσο, ένα μεγάλο μέρος της χρήσης ενέργειας προορίζεται για θέρμανση ή για συνδυασμένη ηλεκτρική ενέργεια και θέρμανση, η οποία θερμαίνει τα σπίτια το χειμώνα και επομένως είναι πιθανό να προστατευθεί από τη διανομή. Η καθαρή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας χρησιμοποιεί μόνο 0,5 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου κατά μέσο όρο το μήνα στη Γερμανία και 1 δισ. κυβικό μέτρο το μήνα στην Ιταλία.

Και στις δύο χώρες, κάποια αντικατάσταση μπορεί να είναι δυνατή, αλλά ειδικά το χειμώνα, όταν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας συμβάλλουν λιγότερο στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, η μείωση της χρήσης φυσικού αερίου για την παραγωγή ενέργειας είναι πιθανό να είναι δύσκολη. Μέχρι τον Απρίλιο, δεν υπήρχαν ενδείξεις στην Ιταλία ή τη Γερμανία για ουσιαστική μείωση της χρήσης φυσικού αερίου για την παραγωγή ενέργειας, αντιθέτως.

Μείωση της τελικής κατανάλωσης φυσικού αερίου: Η πλειονότητα του φυσικού αερίου χρησιμοποιείται άμεσα από τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τους δημόσιους φορείς για την παραγωγή θερμότητας και ενέργειας ή απευθείας ως εισροή σε παραγωγικές διαδικασίες.

Στη Γερμανία – και σε άλλες χώρες – τα νοικοκυριά και οι κοινωνικές υπηρεσίες προστατεύονται από τη διανομή με βάση το νόμο, πράγμα που σημαίνει ότι κάθε έλλειψη εφοδιασμού πρέπει να καλύπτεται από τους κρατικούς και εμπορικούς χρήστες. Αυτοί αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ της τελικής κατανάλωσης φυσικού αερίου (δηλ. εξαιρουμένου του ενεργειακού τομέα) τόσο στη Γερμανία όσο και στην Ιταλία.

Εάν η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας/θερμότητας, τα νοικοκυριά και οι περισσότερες επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών (αυτό είναι συζητήσιμο, καθώς οι υπηρεσίες περιλαμβάνουν πολλές δραστηριότητες όπως η ψυχαγωγία, οι οποίες πιθανότατα θα θεωρηθούν ως μη απαραίτητες), μόνο η βιομηχανία μένει να αντιμετωπίσει τον διαμοιρασμό.

Στην Ιταλία, αυτό θα άφηνε μόλις 0,9 δισ. κυβικά μέτρα μηνιαίας χρήσης, δηλαδή η χρήση φυσικού αερίου θα έπρεπε να διακοπεί για περισσότερους από 4 μήνες για να εξοικονομηθούν τα απαραίτητα 4 δισ. κυβικά μέτρα.

Στη Γερμανία, ένα παρόμοιο ποσό θα μπορούσε να επιτευχθεί με τη διακοπή της χρήσης φυσικού αερίου στις βιομηχανίες χημικών προϊόντων και μετάλλων, αλλά αυτό θα έπρεπε να διαρκέσει για 10 μήνες, δηλαδή σχεδόν ολόκληρο το έτος.

Διαβάστε επίσης:

Deutsche Bank: Νέα σύσταση αγοράς για την Εθνική Τράπεζα

Societe Generale: Αγοράστε ευρωπαϊκές μετοχές!

Morgan Stanley: Γιατί «ψαλιδίζει» 25% τις τιμές στόχους ενώ αυξάνει τα έσοδα και τα κέρδη των ελληνικών τραπεζών