«Όποια εταιρεία εξασφαλίσει τα βασικά μέταλλα για μπαταρίες, θα μπορεί να παράγει ηλεκτρικά αυτοκίνητα», σημειώνει στο mononews.gr ο κ. Μάρκος Καμχής, Έλληνας διαχειριστής κεφαλαίων που διαμένει μόνιμα στην Ελβετία και διευθύνων σύμβουλος της FOS Asset Management SA. Η εταιρεία του από το 2015 επενδύει στους φυσικούς πόρους και το 2018 αγόρασε τη Euronickel στη Βόρειο Μακεδονία και ο ίδιος παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην αγορά νικελίου που έχει αποκτήσει ιδιαίτερη βαρύτητα στην ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης.

Για πρώτη φορά, όπως λέει, η εξόρυξη των μετάλλων και το τελικό προϊόν/αυτοκίνητο αποτελούν απόλυτα συνδεδεμένες δραστηριότητες και όλο και πιο συχνά συνυπάρχουνε μέσα στην ίδια εταιρία, όπως για παράδειγμα στη Tesla που αγοράζει ορυχεία λιθίου. Τονίζει ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να παίξει ένα ρόλο στην ανάπτυξη της εφοδιαστικής αλυσίδας των πρώτων υλών και τεχνολογίας για την ηλεκτροκίνηση, ένα είδος Battery Hub.

Όπως εξηγεί αν μια αυτοκινητοβιομηχανία δεν έχει εξασφαλίσει την πρώτη ύλη, πχ. το λίθιο ή το νικέλιο, δεν μπορεί να είναι σίγουρη ότι θα μπορέσει να παράγει τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα που σχεδιάζει. «Ο χώρος της ηλεκτροκίνησης αναπτύσσεται με εκθετικό βαθμό, όμως οι φυσικοί πόροι δεν αρκούν για να καλύψουν τη ζήτηση για μπαταρίες, οπότε είναι οι φυσικοί πόροι που θα καθορίσουν πόσα ηλεκτρικά αυτοκίνητα θα παράγονται και ποιοι θα τα παράγουν.

Σήμερα περισσότερο από ποτέ, τονίζει, η ασφάλεια πόρων και όχι μόνο η ενεργειακή ασφάλεια έχει γίνει απόλυτη προτεραιότητα. Η στροφή στην ασφάλεια στην αλυσίδα εφοδιασμού τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ φέρνει αλλαγές και πλέον οι κεντρικές πολιτικές κυβερνήσεων στηρίζουν τις επενδύσεις για την καθετοποίηση της βιομηχανίας μέχρι και το ορυχείο.

Σε Αμερική και Ευρώπη υπάρχουν πλέον συγκεκριμένες πολιτικές για την εξασφάλιση της αλυσίδας εφοδιασμού σε μέταλλα, όπως το κοβάλτιο, το λίθιο, το νικέλιο γιατί είναι άμεσα συνδεδεμένα με την υλοποίηση των στόχων ενεργειακής μετάβασης.

Η Ελλάδα είναι ενδιαφέρον επενδυτικός προορισμός;

Η Ελλάδα είναι ενδιαφέρων προορισμός και υπάρχει ένα κλίμα πολιτικής και επιχειρηματικής σταθερότητας που δημιουργεί το πλαίσιο για νέες επενδύσεις. Μέχρι τώρα δεν έχουμε κάποια σημαντική επένδυση στην Ελλάδα αλλά έχουμε ενδιαφέρον για επενδύσεις στον χώρο των υποδομών, του real estate και των logistics. Η Ελλάδα θα μπορούσε επίσης να παίξει ένα ρόλο στην ανάπτυξη της εφοδιαστικής αλυσίδας των πρώτων υλών και τεχνολογίας για την ηλεκτροκίνηση, ένα είδος Battery Hub.

Βλέπουμε ότι υπάρχει μεγάλο διεθνές ενδιαφέρον για την ανάπτυξη ευρωπαϊκών εργοστάσιων παραγωγής μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, δηλαδή τα εργοστάσια που θα είναι οι τελικοί αποδέκτες όλων των πρώτων υλών. Η γεωπολιτική θέση της χώρας, οι συνεχώς αναπτυσσόμενες υποδομές σε λιμάνια και στον ευρύτερο χώρο των μεταφορών αλλά και το εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό βάζουν την Ελλάδα στις πιθανές χώρες που μπορούν να αναπτύξουν τέτοια δραστηριότητα στην Ευρώπη”.

Οι πιο σημαντικές προϋποθέσεις προσέλκυσης επενδύσεων είναι το σταθερό νομικό πλαίσιο, η εύκολη πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε περίπτωση διαφωνιών, οι γρήγορες διαδικασίες και ένα τραπεζικό σύστημα που να μπορεί να συνεργάζεται με διεθνείς τραπεζικούς οργανισμούς. Στο χώρο του private equity υπάρχουν κεφάλαια προς επένδυση και το στοίχημα είναι να μπορέσει η χώρα να τα προσελκύσει.

Ποια κριτήρια εξετάζετε πριν αποφασίσετε μια επένδυση;

Στα κριτήρια που πρέπει να πληρούνται, για να επιλεγεί μια επένδυση, είναι η πολιτική σταθερότητα, το project να βγαίνει οικονομικά, να έχει κανονική λειτουργία και λειτουργικά κέρδη σχετικά νωρίς μετά την επένδυση, και να έχει η χώρα εργατικό δυναμικό κατάλληλο και κοντά στον τόπο που θέλει να κάνει κάποιος την επένδυση.

Σε κάποια εργοστάσια η ενέργεια αποτελεί πάνω από το 50% του κόστους ως εκ τούτου θα πρέπει να μελετηθεί και το ενεργειακό κόστος και πώς μπορεί να υποκατασταθεί στο μέλλον με ανανεώσιμες πηγές. Ωστόσο, σε άλλα εργοστάσια μπορεί το κόστος μεταφοράς πρώτης ύλης να είναι το σοβαρότερο κόστος. Συνεπώς, ανάλογα με την τοποθεσία και το πώς λειτουργεί η μονάδα, διαφέρουν τα σημαντικότερα κόστη και η αξιολόγηση της κάθε επένδυσης.

Τι αλλαγές φέρνει στην αγορά πρώτων υλών η στροφή στην ηλεκτροκίνηση;

Για πρώτη φορά, η εξόρυξη των μετάλλων και το τελικό προϊόν/αυτοκίνητο αποτελούν απόλυτα συνδεδεμένες δραστηριότητες και όλο και πιο συχνά συνυπάρχουνε μέσα στην ίδια εταιρία, όπως για παράδειγμα στη Tesla που αγοράζει ορυχεία λιθίου.

Η Volkswagen ψάχνει πρώτες ύλες, για να τις εξασφαλίσει, ώστε να μπορεί να δηλώσει ότι θα παράγει 100.000 ηλεκτρικά αυτοκίνητα σε μερικά χρόνια. Η εξασφάλιση των πόρων δημιουργεί μεγάλη σιγουριά σε μια εταιρεία και γι’ αυτό βλέπουμε την αυτοκινητοβιομηχανία να αποκτά ορυχεία ώστε να μπορεί να έχει την ασφάλεια εφοδιασμού και να μειώσει το ρίσκο ότι δε θα της λείψει η πρώτη ύλη. Η Tesla για παράδειγμα έχει κάνει συμβάσεις με μεγάλους παραγωγούς νικελίου για να μπορεί να παράγει τα ηλεκτρικά της αυτοκίνητα. Σήμερα παράγει 300.000 αυτοκίνητα. Εάν από την άλλη, η Ford αποφασίσει να παράγει άλλα 150.000 θα πρέπει να εξασφαλίσει πρώτα, άμεσα ή έμμεσα, τις πρώτες ύλες για τις μπαταρίες.

Αυτή η ζήτηση αλλάζει σε παγκόσμιο επίπεδο τα δεδομένα. Να τονίσουμε βέβαια ότι το νικέλιο που προορίζεται για μπαταρίες δεν είναι το σιδηρονικέλιο. Το νικέλιο για να γίνει κατάλληλο για μπαταρίες χρειάζεται ειδική μεταποίηση. Για το λόγο αυτό, θα χρειαστεί να επενδύσουμε σε υποδομές και τεχνικό προσωπικό για να παράξουμε νικέλιο για μπαταρίες στον Άγιο Δομίνικο. Ουσιαστικά είναι ένας διαφορετικός τρόπος παραγωγής, όχι μέσω της πυρομεταλλουργίας αλλά μέσω της υδρομεταλλουργίας.

Ο χώρος της ηλεκτροκίνησης αναπτύσσεται με εκθετικό βαθμό, όμως οι πόροι δεν αρκούν για να καλύψουν τη ζήτηση, οπότε οι πόροι θα καθορίσουν ποιοι θα παράγουν αυτοκίνητα. Σε Αμερική και Ευρώπη υπάρχουν συγκεκριμένες πολιτικές για την εξασφάλιση της αλυσίδας εφοδιασμού σε βασικά μέταλλα, όπως το κοβάλτιο, το λίθιο, το νικέλιο γιατί είναι άμεσα συνδεδεμένα με την υλοποίηση των στόχων ενεργειακής μετάβασης. Κι αυτό γιατί πλέον έχει γίνει κατανοητό πόσο σημαντικό είναι να έχει κανείς πρόσβαση σε αυτούς τους πόρους. Η αυτονομία των πόρων έχει γίνει επίσης προτεραιότητα λόγω των γεωπολιτικών κινδύνων.

Πλέον παγκοσμίως οι πολιτικές τονίζουν την ανάγκη αυτονομίας των πόρων. Παλιά ορυχεία αναβιώνουν, νέα project ετοιμάζονται και χρειάζονται σημαντικές επενδύσεις για να στηριχθούν αυτές οι πολιτικές. Μεταλλεία με σωστά περιβαλλοντικά πλαίσια, στήριξη της βιομηχανίας και πολλά νέα σχέδια. Όμως στην Ευρώπη, ενώ είναι πολλές οι βιομηχανίες που φτιάχνονται για να παράγουν μπαταρίες είναι πολύ λίγες αυτές που παράγουν ή προετοιμάζουν πρώτες ύλες για μπαταρίες. Δηλαδή κοντά στην αυτοκινητοβιομηχανία, θα δούμε μια βιομηχανία παραγωγής μπαταριών, όμως η πρώτη ύλη σήμερα για την μπαταρία έρχεται κυρίως από την Κίνα.

Ποια μεταλλεία θα αξιοποιήσουν τη θετική αυτή συγκυρία για τα μέταλλα;

Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν πολλά μεταλλεία νικελίου που δεν αξιοποιούνται η υπολειτουργούν. Προϋπόθεση για να αξιοποιηθούν είναι να υπάρχει ένα θεσμικό πλαίσιο που να μπορεί να προσελκύσει επενδυτές που θα μπορέσουν να φτιάξουν το τελικό προϊόν σε ένα συμφέρον κόστος. Είναι μια εξίσωση που πρέπει να βγαίνει και τα κόστη πρέπει να μπορούν να υπολογιστούν και να είναι προβλέψιμα.

Υπάρχει ευκαιρία για την ανάπτυξη επενδύσεων νικελίου με υψηλά περιβαλλοντικά στάνταρ και τα μεταλλεία που θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν είναι αυτά που πληρούν τις προϋποθέσεις εκπομπών, εκσυγχρονισμού, τεχνολογίας και συνολικών επενδύσεων.

Η επενδύσεις με τα σημερινά στάνταρ είναι μεγάλες και υπολογίζονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια για καινούργια μεταλλεία και εργοστάσια παραγωγής νικελίου. Οι επενδυτές και οι τελικοί καταναλωτές  στοχεύουν και απαιτούν υψηλής ποιότητας βιώσιμη παραγωγή. Τα προϊόντα που έχουν παραχθεί με βιώσιμο τρόπο, έχουν σημαντική υπεραξία καθώς θα έχουν σημαντική ζήτηση στο μέλλον.

Πώς αποφασίσατε να επενδύσετε στους φυσικούς πόρους από το 2015;

Δραστηριοποιούμαι στο χώρο του private equity πάνω από 10 χρόνια, ξεκινώντας από εταιρείες τεχνολογίας και real estate. Η εταιρεία μας έχει επενδύσει στην αγορά φυσικών πόρων από το 2015, αποκτώντας μεταλλεία και εργοστάσια παραγωγής νικελίου. Σήμερα συνεχίζει να διαπραγματεύεται την απόκτηση νέων μονάδων σε όλο τον κόσμο, όπως και νέες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και πιο γενικά στην ενεργειακή μετάβαση.

Το νικέλιο το είδαμε σαν ευκαιρία το 2015 όταν οι τιμές του νικελίου ήταν πολύ χαμηλές. Τότε ήταν ευκαιρία να αποκτήσουμε περιουσιακά στοιχεία-υποδομές που δεν ήταν σε λειτουργία, με την προοπτική να τα λειτουργήσουμε με μακροπρόθεσμο ορίζοντα, ώστε όταν οι τιμές σταθεροποιηθούν να έχουμε σημαντικές αποδόσεις. Ένα από τα πιο σημαντικά κριτήρια στην επένδυση ήταν η ύπαρξη μιας ομάδας ειδικών μεταλλουργών και μεταλλειολόγων που ανέλαβε την ανάπτυξη των μονάδων.

Από το 2015 μέχρι τώρα, το νικέλιο από ένα μέταλλο κυρίως προοριζόμενο για το χώρο του ανοξείδωτου χάλυβα πλέον έχει εδραιωθεί ως ένα από τα βασικά συστατικά των μπαταριών για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Αυτή η χρήση αφορά το 7% της παραγωγής νικελίου σήμερα, όμως εκτιμάται ότι αυτό το ποσοστό θα φτάσει το 25-30% όσο αυξάνεται η διείσδυση του ηλεκτρικού αυτοκινήτου στις αγορές.

Ξεκινήσαμε το 2015 εξαγοράζοντας από τον κολοσσό των φυσικών πόρων, την Glencore, τα assets που είχανε στην Δομινικανή Δημοκρατία στο χώρο του νικελίου, τα οποία μετατρέψαμε σε λειτουργικά asset. Ακολούθησε η επένδυση της EuroΝickel στη Βόρεια Μακεδονία το 2018, η οποία ήταν σε καθεστώς αναδιάρθρωσης και καταφέραμε να ξαναλειτουργήσουμε το εργοστάσιο.

Και στα δύο εργοστάσια, αναβιώσαμε και μεγεθύναμε την παραγωγή, δημιουργώντας πάνω από 3000 μόνιμες θέσεις εργασίας. Εξυγιάναμε τα οικονομικά και εκσυγχρονίσαμε τις εταιρείες σε υποδομές αλλά και περιβαλλοντικά. Στην Δομινικανή Δημοκρατία έχει και μεταλλεία και μεταποίηση, στη Βόρεια Μακεδονία μόνο μεταποίηση καθώς γίνεται εισαγωγή μεταλλεύματος.

Who is Who

Ο Μάρκος Καμχής είναι ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της FOS Asset Management SA. Στη FOS έχει την συνολική ευθύνη για τη δημιουργία και τη διαχείριση του επενδυτικού χαρτοφυλακίου της εταιρείας με εξειδίκευση στα ιδιωτικά κεφάλαια (Private Equity).

Πριν ιδρύσει την FOS, ο κ. Καμχής ήταν επικεφαλής της EFG Fund Solutions στην EFG Bank στη Γενεύη. Στην EFG ίδρυσε και διαχειρίστηκε το τμήμα και την προσφορά υπηρεσιών EFG Fund Solutions, καθώς και την παγκόσμια πλατφόρμα εναλλακτικών επενδύσεων της EFG Bank. Eπέβλεψε ένα επενδυτικό χαρτοφυλάκιο άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, συμπεριλαμβανομένων επενδύσεων σε Hedge Funds, Αμοιβαία Κεφάλαια και συμμετοχές Private Equity, όντας επικεφαλής μιας ομάδας 16 αναλυτών. Δημιούργησε επίσης την EFG Strategic Investments, την επενδυτική πλατφόρμα Multi-Asset της τράπεζας.

Από το 2001 έως το 2009, ήταν ο Chief Operating Officer στην CMA, μια εταιρία επενδύσεων με πάνω από 3 δισεκατομμύρια δολάρια υπό διαχείριση. Κατά τη διάρκεια της θητείας του στην CMA, ο Μάρκος Καμχής ηγήθηκε της αύξησης του ενεργητικού της εταιρείας, συμπεριλαμβανομένης μιας επενδυτικής εταιρείας 400 εκατομμυρίων δολαρίων εισηγμένης στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου. Η CMA εξαγοράστηκε από την EFG International το 2006.

Ξεκίνησε την καριέρα του στην PwC στο Λονδίνο, εργαζόμενος ως σύμβουλος διαχείρισης κινδύνων για εταιρείες ενέργειας και χρηματοοικονομικών υπηρεσιών.

—