“Βρισκόμαστε σε μια νέα αβέβαιη εποχή. Όσο μιλάμε, οι κίνδυνοι αυξάνονται”.

Με αυτά τα λόγια και με το βλέμμα στο Νταβός, όπου σήμερα ξεκινάει το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ ο Daniel Yergin, βραβευμένος με Πούλιτζερ και γκουρού της ενέργειας,  περιέγραψε σε συνέντευξή του στους New York Times την έκτακτη κατάσταση που βιώνει ο πλανητής.

1

 “Η Μόσχα είχε γίνει παγκόσμια πόλη και φιλοξενούσε περισσότερες από 600 εταιρείες των ΗΠΑ. Σε δύο μήνες, ο Πούτιν τα κατέστρεψε όλα αυτά. Νομίζω ότι η ιστορία θα κρίνει ότι αυτό που έκανε δεν έχει νόημα, ότι είναι παράλογο. Αλλά έχει συμβεί, και είναι η πραγματικότητα. Και γι’ αυτό βρισκόμαστε σε μια νέα αβέβαιη εποχή. Όσο μιλάμε, οι κίνδυνοι αυξάνονται”.

Όπως είπε  ο πόλεμος στην Ουκρανία, έφερε μια πολλαπλή ενεργειακή κρίση. Στο πετρέλαιο, στον άνθρακα, στο φυσικό αέριο αλλά και λόγω της απομάκρυνσης της Ρωσίας από την παγκόσμια οικονομία, που φέρνει και το τέλος της ως ενεργειακή υπερδύναμη.

Ταυτόχρονα, σημειώνει ότι η ενεργειακή ασφάλεια που μέχρι σήμερα ήταν δεδομένο, πλέον δεν είναι, και τα κράτη πρέπει να λύσουν τη δύσκολη εξίσωση που περιλαμβάνει την ενεργειακή μετάβαση αλλά και την ενεργειακή ασφάλεια.

Τι θα απασχολήσει το Νταβός φέτος

Ο κ. Daniel Yergin,  75 ετών σήμερα, παρακολουθεί τις συνεδριάσεις του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και έχει συμβάλει στη διαμόρφωση της προσέγγισης του Νταβός για την ενέργεια.

Εξειδικευμένος και υψηλού κύρους σχολιαστής στην αγορά ενέργειας και τη γεωπολιτική, καθώς και επιχειρηματίας και στέλεχος επιχειρήσεων, ο κ. Yergin είναι πλέον αντιπρόεδρος της S&P Global.

“Υπάρχει μια αίσθηση εξαιρετικά επείγουσας ανάγκης στο Νταβός φέτος, ξεκινώντας από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τους κινδύνους κλιμάκωσης”, σημειώνει. “Υπάρχει πραγματική ανάγκη να αναπτυχθεί μια βαθύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι κυρώσεις στη ρωσική ενέργεια θα διαταράξουν τις ροές ενέργειας και πώς  μπορούν να αντιμετωπιστούν για τη μείωση του συνολικού οικονομικού αντίκτυπου”.

Η ενεργειακή ασφάλεια θα βρεθεί στην ημερήσια διάταξη, μαζί με την ενεργειακή μετάβαση και τη βιωσιμότητα. Στο επίκεντρο  θα είναι η οικονομία — πόσο δυσεπίλυτος ήταν ο πληθωρισμός και πόσο πιθανό είναι να υπάρξει μεγαλύτερη οικονομική επιβράδυνση και γιατί οι διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας συνεχίζουν να επιμένουν.

Τριπλή κρίση και ένας ανταγωνισμός υπερδυνάμεων με πυρηνικά

Συγκρίνοντας τη σημερινή κατάσταση με την ενεργειακή κρίση του 1973 [από το αραβικό εμπάργκο πετρελαίου],  σημείωσε ότι τώρα βρισκόμαστε στη μέση της μεγαλύτερης αναστάτωσης στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας στη σύγχρονη εποχή.

“Αυτό συμβαίνει γιατί δεν είναι μόνο το πετρέλαιο. Είναι επίσης φυσικό αέριο. Είναι άνθρακας. Και αυτό συμβαίνει  στο πλαίσιο ενός ανταγωνισμού μεταξύ των δύο πυρηνικών υπερδυνάμεων του κόσμου.

Ήταν ένας διαφορετικός κόσμος μετά την κρίση του 1973 από πριν, και θα είναι ένας διαφορετικός κόσμος μετά από αυτήν την κρίση από πριν. Νομίζω ότι ζούμε μια εποχή ορόσημο”, σημειώνει.
“Με όλες τις δυσκολίες, η μεταψυχροπολεμική Ρωσία ενσωματώθηκε στην παγκόσμια οικονομία πολύ περισσότερο από ό,τι αναγνωρίστηκε. Αυτή η ενοποίηση καταρρέει. Η Ρωσία πρόκειται να καταλήξει πολύ πιο συνδεδεμένη και εξαρτημένη από την κινεζική οικονομία. Αυτή η τάση είναι ξεκάθαρη”, τονίζει ο κ. Daniel Yergin .

Δε θα είναι πια ενεργειακή υπερδύναμη αλλά ένας σημαντικός παραγωγός

Η Ρωσία ήταν μια ενεργειακή υπερδύναμη αλλά τώρα πια  θα είναι ένας σημαντικός προμηθευτής, ένας σημαντικός παραγωγός, αλλά οι μέρες της ως ενεργειακή υπερδύναμη φθίνουν.

“Και πρόκειται να χάσει όλη ή το μεγαλύτερο μέρος της πιο σημαντικής αγοράς της, της Ευρώπης.
Φαίνεται ότι πρόκειται να αποκοπεί για κάποιο χρονικό διάστημα από τις δυτικές επενδύσεις και, ακόμη πιο σημαντικό, τη δυτική τεχνολογία. Θα χάσει αγορές και μερίδιο αγοράς.

Ένας από τους πολλούς λανθασμένους υπολογισμούς του Πούτιν ήταν η υπόθεσή του ότι λόγω της εξάρτησης της Ευρώπης από τη ρωσική ενέργεια, θα διαμαρτυρόταν γι αυτή αλλά θα τη διατηρούσε, όπως έκανε με την Κριμαία [την οποία η Ρωσία ανέλαβε το 2014]. Είχε ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα. Η Ευρώπη θέλει να βγει από αυτήν την εξάρτηση όσο πιο γρήγορα μπορεί”, σημείωσε.

Η απεξάρτηση της Ευρώπη από τη Ρωσία και η κυριαρχία των ΗΠΑ στο LNG

Σχετικά με το στοίχημα της απεξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία, ο κ. Yergin σημείωσε ότι υπάρχουν τρεις ενεργειακοί τομείς, με διαφορετικό δείκτη δυσκολίας.

Πρώτον το αργό πετρέλαιο που είναι ένας τομέας όπου η απεξάρτηση   μπορεί  να προχωρήσει  με τη λιγότερη δυσκολία γιατί υπάρχουν προμήθειες. Η ζήτηση πετρελαίου στην Κίνα μειώνεται σημαντικά λόγω του Covid. Η παραγωγή στις ΗΠΑ πρόκειται να ανέβει.

Τα πετρελαιοειδή είναι πιο δύσκολα, σημείωσε. Το ντίζελ είναι πραγματικό πρόβλημα. Πρέπει να διατηρηθούν τα φορτηγά σε κίνηση και, στην Ευρώπη, μέρος του στόλου αυτοκινήτων είναι ντίζελ.

Το φυσικό αέριο είναι το πιο δύσκολο, τόνισε. Εξασφαλίζουν επιπλέον αέριο στην Αλγερία σημειώνει, ενώ τονίζει ότι θα έχει ενδιαφέρον η Ολλανδία, η οποία θα μπορούσε να προσθέσει πολύ μεγάλη ποσότητα φυσικού αερίου (από το κοίτασμα του Γκρόνινγκεν, το οποίο είναι κλειστό λόγω σεισμών). Η ολλανδική κυβέρνηση είπε μόνο σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης [θα ενίσχυε την παραγωγή ], αλλά κατάσταση έκτακτης ανάγκης, έχουμε ήδη.

Σε σχέση με την κυβέρνηση Μπάιντεν, τόνισε ότι από το Νοέμβριο, επικεντρώθηκε πολύ περισσότερο στην εγχώρια παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου. Επίσης, επεσήμανε ότι έχει επίσης αλλάξει  η σκέψη για το φυσικό αέριο και το LNG καθώς η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει αγκαλιάσει το LNG ως δυνητικό στοιχείο  ενεργειακής ασφάλειας.

“Το LNG έχει γίνει βασικό μέρος της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης. Αυτό δεν θα μπορούσε να ειπωθεί πριν από αυτήν την κρίση. Υπάρχει πλέον η αναγνώριση ότι οι ΗΠΑ θα είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας LNG στον κόσμο και οι εξαγωγές τους θα κατευθυνθούν προς την Ευρώπη”, τόνισε.

Υδρογονάνθρακες

Σχετικά με το στόχο μηδενικών εκπομπών, θύμισε ότι  ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας  έχει πει ότι οι μισές εμπορικές τεχνολογίες που χρειάζονται δεν υπάρχουν. “Η κατεύθυνση είναι ξεκάθαρη, αλλά στην πραγματικότητα εξαρτάται από την τεχνολογία και η κλίμακα είναι τεράστια. Ο κόσμος εξακολουθεί να στηρίζεται κατά το 80% στους υδρογονάνθρακες” τόνισε.

Για το πετρέλαιο, σημείωσε ότι Σαουδική Αραβία και ΗΑΕ ξοδεύουν δισεκατομμύρια δολάρια για να επεκτείνουν την παραγωγική τους ικανότητα με την υπόθεση ότι θα υπάρχει ακόμα μια μεγάλη αγορά πετρελαίου για κάποιο χρονικό διάστημα, και ιδιαίτερα εάν η παραγωγή μειωθεί αλλού.

“Υπάρχουν όμως, μόνο 1,8 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα πλεονάζουσας δυναμικότητας στον κόσμο. Αυτή είναι στην κόψη του μαχαιριού. Αν μπει περισσότερο πετρέλαιο στην αγορά, και φτάσουμε να μην υπάρχει πλεόνασμα, οι αγορές θα γίνουν πολύ νευρικές”, είπε.

“Αυτή είναι μια άλλη ομοιότητα με το 1973. Τότε δεν υπήρχε σχεδόν καμία πλεονάζουσα ικανότητα”, συμπλήρωσε.

Ο  Βλαντιμίρ Πούτιν έχει επιδείξει απίστευτη γνώση

Σχετικά με τον τρόπο που λειτούργησε ο Ρώσος Πρόεδρος, σημείωσε ότι ο  Βλαντιμίρ Πούτιν έχει επιδείξει απίστευτη γνώση και ακούγεται σχεδόν σαν C.E.O. όταν μιλάει για αγορές ενέργειας.

Και θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι ένας από τους λόγους που θεώρησε ότι αυτή ήταν η κατάλληλη στιγμή για να κινηθεί είναι ότι αναγνώρισε ότι οι αγορές ήταν τόσο οριακές. Και επιπλέον, οι Ρώσοι φρόντισαν να διαχειριστούν με σφιχτό τρόπο την προμήθεια αερίου στην Ευρώπη πέρυσι.

Αυξάνονται τα πυρηνικά

Θύμισε σχετικά με τα πυρηνικά,  ότι στη Γαλλία, ενώ όταν πρωτοεκλέχτηκε ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, δεν ήθελε πυρηνικά, τώρα μιλά για έξι νέους πυρηνικούς αντιδραστήρες, πιθανώς άλλους οκτώ. Ακόμη και το αγγλικό έγγραφο ενεργειακής ασφάλειας έχει πυρηνικά μέσα.

Και σημείωσε ότι σε πρόσφατο ενεργειακό συνέδριο, οι επικεφαλής βιομηχανικών εταιρειών μιλούν για μικρούς πυρηνικούς αντιδραστήρες μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

Who is who

O Daniel Yergin  είναι Αντιπρόεδρος της  S&P Global Inc. μετά την ολοκλήρωση της συγχώνευσής της με την IHS Markit.

Ο Daniel Yergin είναι βραβευμένος συγγραφέας και εξαιρετικά σεβαστή αυθεντία στην ενέργεια, τη διεθνή πολιτική και την οικονομία

Το τελευταίο βιβλίο του Yergin έχει τίτλο The New Map: Energy, Climate and the Clash of Nations.

Το βιβλίο του The Prize: The Epic Quest for Oil Money and Power τιμήθηκε με το βραβείο Pulitzer και έγινε το νούμερο ένα best seller των New York Times που έχει μεταφραστεί σε 20 γλώσσες.

Είναι επίσης συγγραφέας του μπεστ σέλερ The Quest: Energy, Security, and the Remaking of the Modern World και συν-συγγραφέας του Commanding Heights: The Battle for the World Economy. Τόσο το The Prize όσο και το Commanding Heights μετατράπηκαν σε βραβευμένα τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ για το PBS και το BBC, των οποίων ο Δρ. Yergin ήταν συμπαραγωγός, συνυπογράψει και βοήθησε στην αφήγηση.

Ο Δρ. Yergin συμμετέχει στις Συμβουλευτικές Επιτροπές του Energy Initiative του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης και του Κέντρου του Πανεπιστημίου Columbia για την Παγκόσμια Ενεργειακή Πολιτική.

Είναι μέλος των Ενεργειακών Κυβερνητών του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, της Δεξαμενής Σκέψης του Υπουργείου Πετρελαίου της Ινδίας και του Εθνικού Συμβουλίου Πετρελαίου των ΗΠΑ.

Ο Δρ. Yergin είναι συνιδρυτής και πρόεδρος του CERAWeek – που παρουσιάζεται από την S&P Global – το οποίο θεωρείται ως το κορυφαίο ενεργειακό συνέδριο στον κόσμο. Υπηρέτησε στη Συμβουλευτική Επιτροπή του Υπουργού Ενέργειας των ΗΠΑ υπό τέσσερις Προέδρους των ΗΠΑ. Είναι διευθυντής του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων και διαχειριστής του Ινστιτούτου Brookings και υπηρετεί στο Ενεργειακό Συμβουλευτικό Συμβούλιο της Federal Reserve του Ντάλας.