Γ. Κωτσιόπουλος, Γ.Γ. Υπηρεσιών Υγείας: Αναγκαίες οι μεταρρυθμίσεις στην Υγεία – Βασικός πυλώνας η ψηφιακή αναμόρφωση των υπηρεσιών- Έρχεται το hospital @home

Την ανάγκη να προχωρήσει με ταχύ ρυθμό η ψηφιακή αναμόρφωση των υπηρεσιών Υγείας στη χώρα επισημαίνει ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Υγείας, Γιάννης Κωτσιόπουλος, σε συνέντευξη που μας παραχώρησε.

Όπως αναφέρει, το κυβερνητικό έργο έχει στόχο να αναδείξει τον ασθενοκεντρικό χαρακτήρα του ΕΣΥ και οι προκλήσεις είναι πολλές. Επιπλέον εξηγεί τι είναι το hospital at home.

Άνθρωπος με στόχο και όραμα, ο κ. Κωτσιόπουλος είναι ειδικός στην Ψηφιακή Υγεία.

Ακολουθεί αναλυτικά η συνέντευξη του Γενικού Γραμματέα Υπηρεσιών Υγείας:

Κύριε Κωτσιόπουλε, ποια είναι η επόμενη ημέρα του ΕΣΥ; Ποιες είναι οι προκλήσεις;

H ύφεση της επιδημίας μας δίνει την ευκαιρία να ανασυντάξουμε τις δυνάμεις μας και να επικαιροποιήσουμε τον στρατηγικό και επιχειρησιακό μας σχεδιασμό, αξιοποιώντας την πολύτιμη γνώση, που αποκτήσαμε, από αυτή την τόσο πρωτόγνωρη και δύσκολη εμπειρία.

Η χώρα μας ανταποκρίθηκε με επάρκεια στις δυσκολίες της επιδημίας, γιατί συνεργαστήκαμε με εξαιρετικούς επιστήμονες, τους γιατρούς και τους νοσηλευτές μας, όλο το υγειονομικό και διοικητικό προσωπικό που διαθέτει το ΕΣΥ και τους ευχαριστούμε πολύ για τον αγώνα τους, να κρατήσουμε όρθιο το Σύστημα. Έτσι μπορέσαμε μέσα σε λίγους μήνες να ενισχύσουμε τα δημόσια νοσοκομεία, τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό, όσο και σε υλικοτεχνική υποδομή. Ήταν ένας μικρός άθλος ότι σε λίγους μήνες η χώρα μας κατάφερε να διπλασιάσει τις διαθέσιμες κλίνες ΜΕΘ στο ΕΣΥ και, με την προσθήκη και των κλινών ΜΕΘ του ιδιωτικού τομέα, να προσεγγίσουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Φυσικά μπροστά μας έχουμε να αντιμετωπίσουμε μεγάλες προκλήσεις, προκειμένου να σχεδιάσουμε ένα νέο, σύγχρονο και βιώσιμο ΕΣΥ, που θα βρίσκεται δίπλα σε κάθε πολίτη, όταν το έχει ανάγκη. Για να περάσουμε, όμως, σε αυτή τη νέα εποχή, απαιτείται να γίνουν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις προς όφελος τόσο των ασθενών, όσο και των εργαζομένων. Άρα η πρώτη πρόκληση είναι να διατυπωθεί και να επικοινωνηθεί με σαφήνεια το όραμά μας, αλλά και ο οδικός χάρτης, που θα διασφαλίζει την ομαλή μετάβαση στη νέα πραγματικότητα σε βάθος χρόνου.

Η δεύτερη μεγάλη πρόκληση έχει σχέση με τη ρύθμιση των ζητημάτων, που αφορούν στο ανθρώπινο δυναμικό, καθώς συνεχίζονται οι φυγόκεντρες ροές ιατρικού και λοιπού υγειονομικού προσωπικού από το ΕΣΥ. Είναι επιτακτική ανάγκη τα ζητήματα της εκπαίδευσης, της αποζημίωσης, των συνθηκών εργασίας του προσωπικού, αλλά και γενικότερα της κλινικής, επιστημονικής και διοικητικής διακυβέρνησης των νοσοκομείων να αντιμετωπιστούν μέσα από ένα πιο σύγχρονο πλαίσιο, που θα διασφαλίζει την ποιοτική και ασφαλή λειτουργία τους.

Η τρίτη και ίσως μεγαλύτερη πρόκληση είναι η ανάγκη δημιουργίας ενός πιο ανθεκτικού και ενοποιημένου συστήματος Υγείας, από την πρωτοβάθμια έως την μετανοσοκομειακή φροντίδα, που θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την επερχόμενη πραγματικότητα, όπως αυτή σκιαγραφείται από:

• τις επικρατούσες συνθήκες και την πληθυσμιακή γήρανση, με συνέπεια την αύξηση της ζήτησης υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης και των δημοσιονομικών πιέσεων,

• το αυξανόμενο κόστος των καινοτόμων τεχνολογιών και φαρμάκων και την συνεπακόλουθη επιβάρυνση στα δημόσια οικονομικά,

• την ανισοκατανομή υπηρεσιών και επαγγελματιών υγείας και των συνοδών ελλείψεων σε ορισμένους τομείς περίθαλψης

• των ανισοτήτων στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη μεταξύ των διαφόρων τμημάτων της κοινωνίας.

Πού δίνει προτεραιότητα η κυβέρνηση;

Όπως σας ανέφερα και παραπάνω, το κυβερνητικό έργο για την Υγεία έχει στόχο να αναδείξει τον ασθενοκεντρικό χαρακτήρα του Συστήματος Υγείας και πιστεύω ότι, παρά την ένταση της προσπάθειας για την αντιμετώπιση της επιδημίας, αναλήφθηκαν σημαντικές πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση αυτή.

Σε αυτό πιστεύω συνέβαλε καθοριστικά και η εμπειρία από την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, που απέδειξε πέραν κάθε αμφιβολίας ότι η Υγεία, εκτός από υπέρτατο αγαθό για τον άνθρωπο, είναι η ικανή και απαραίτητη συνθήκη για οικονομική και κοινωνική ευημερία.

Η καλή υγεία αποτελεί παράγοντα συνοχής και ένταξης στην κοινωνία, που μεταβάλλεται ταχέως.

Συνεπώς είναι κεντρική πολιτική επιλογή για την κυβέρνηση η απρόσκοπτη υλοποίηση του προγράμματός μας για την Υγεία, που στόχο έχει να προσφέρει στους πολίτες ένα σύστημα παροχής υπηρεσιών, το οποίο θα χαρακτηρίζεται από αποτελεσματικότητα, συνέπεια, συνέχεια και ποιότητα.

Βασικοί πυλώνες διαμόρφωσης των πολιτικών ενίσχυσης του συστήματος υγείας, που παραμένουν ως προτεραιότητα της κυβέρνησης, είναι η ψηφιακή αναμόρφωση των υπηρεσιών υγείας, οι στρατηγικές μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης και η βελτίωση της αποδοτικότητας σε σχέση με τη χρήση των δημόσιων πόρων. Επίσης η συνεργασία δημόσιου-ιδιωτικού τομέα παραμένει μία διαθέσιμη κυβερνητική επιλογή, προς την κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού των νοσοκομειακών δομών, χωρίς σε καμία περίπτωση να αμφισβητείται ο δημόσιος χαρακτήρας τους.

Παράλληλα, με τη συμμετοχή του Οργανισμού Διασφάλισης Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ) και με χρηματοδοτικά εργαλεία τον κρατικό προϋπολογισμό, το Ταμείο Ανάκαμψης και τα ΕΣΠΑ, προχωρούμε στον ανασχεδιασμό του Υγειονομικού Χάρτη, στοχεύοντας πρώτα στην καθολική πρόσβαση των πολιτών σε ποιοτικές και ασφαλείς υπηρεσίες υγείας.

Ποια είναι η συμβολή της τεχνολογίας στην αναβάθμιση και στην ενίσχυση του ΕΣΥ;

Η αξιοποίηση της τεχνολογίας στην Υγεία δεν είναι πλέον επιλογή, είναι μονόδρομος. Όλες οι παρεμβάσεις στο ΕΣΥ, όλες οι μεταρρυθμίσεις, έχουν πλέον υποχρεωτικά ένα ψηφιακό σκέλος. Σε αντίθεση, όμως, με το παρελθόν, η τεχνολογία δεν προορίζεται μόνο να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα του ΕΣΥ. Η εστίαση πλέον είναι στον άνθρωπο, στον ασθενή και στον επαγγελματία υγείας. Η τεχνολογία καλείται να βελτιώσει την καθημερινότητά τους, να κάνει το ΕΣΥ πιο προσιτό στον πολίτη, πιο υποστηρικτικό στον επαγγελματία υγείας.

Με γνώμονα τα παραπάνω η κυβέρνηση προχωρά, αναπτύσσοντας ένα ευρύ φάσμα δράσεων στο πλαίσιο του Ψηφιακού Μετασχηματισμού στην Υγεία, που θα μπορούσαν να συνοψισθούν σε τέσσερις βασικές κατευθύνσεις:

• τη διασύνδεση όλων των φορέων Παροχής Υπηρεσιών Υγείας μέσω της πλήρους ενεργοποίησης του Εθνικού Ψηφιακού Φακέλου του ασθενούς, όπως και της εφαρμογής MyΗealth

• τη μείωση της γραφειοκρατίας, αλλά και του γενικότερου κόστους της περίθαλψης σε όλα τα επίπεδα (νοσοκομεία, ΕΟΠΥΥ κτλ), όπως και τον έλεγχο της δαπάνης του φαρμάκου μέσω της αναβάθμισης των ψηφιακών υποδομών των νοσοκομείων, της ψηφιοποίησης των νοσηλευτικών και θεραπευτικών πρωτοκόλλων, αλλά και της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης εντός των νοσοκομείων

• την ενίσχυση της πρόσβασης σε εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της χώρας, μέσω της επέκτασης των υποδομών τηλεϊατρικής

• τον ανασχεδιασμό του τρόπου αποζημίωσης των δημόσιων νοσοκομείων, μέσω της επιτάχυνσης της διαδικασίας κοστολόγησης των νοσοκομειακών υπηρεσιών (DRGs), που είναι και το βασικό εργαλείο για την ορθολογική κατανομή των διαθέσιμων πόρων για τα δημόσια νοσοκομεία.

Ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός της Υγείας είναι μια εμβληματική μεταρρύθμιση, που μόλις ξεκινάει, στηριζόμενη στα κονδύλια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης. Είναι η μεγάλη ευκαιρία της χώρας, για να καλύψει την απόσταση που τη χωρίζει από τις τεχνολογικά προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες και να αλλάξει την εικόνα του ΕΣΥ.

Τι είναι το hospital at home;

Το hospital at home είναι ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα, που απευθύνεται σε ασθενείς με βαριές αναπηρίες, οι οποίοι χρήζουν, για παράδειγμα, μηχανικής υποστήριξης αναπνοής. Πρόκειται για περιστατικά που μπαινοβγαίνουν στα νοσοκομεία και έχουν μακρές νοσηλείες, με συνέπεια να ταλαιπωρούνται και οι ίδιοι και οι συγγενείς τους.

Ωστόσο αυτοί οι ασθενείς μέσω αυτού το προγράμματος θα μπορούν να νοσηλευτούν με ασφάλεια στο σπίτι τους, σε συνθήκες ανάλογες της ενδονοσοκομειακής φροντίδας, από εκπαιδευμένους φροντιστές, με ιατρονοσηλευτική υποστήριξη, συνεχή παρακολούθηση και δυνατότητα άμεσης πρόσβασης και εισαγωγής στο νοσοκομείο – κέντρο αναφοράς, σε περίπτωση επιδείνωσης της κατάστασής τους

Οι φροντιστές τους μπορεί να είναι οι γονείς, τα αδέλφια, οι σύζυγοι, επαγγελματίες υγείας. Βασική προϋπόθεση για να γίνει αυτό, είναι η εκπαίδευση των φροντιστών από τους γιατρούς και τους επαγγελματίες υγείας, κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του ασθενούς στο νοσοκομείο.

Ασθενείς για ένταξη σε προγράμματα νοσοκομειακής φροντίδας στο σπίτι είναι οι έχοντες ανεπάρκεια ενός ή περισσοτέρων οργανικών συστημάτων – που χρειάζονται ποικίλου βαθμού και χρονικής διάρκειας υποστήριξη, όπως ενδεικτικά μηχανική υποστήριξη αναπνοή – όπως και όσοι υποφέρουν από νευρομυϊκές παθήσεις με άλλες επιπλοκές. Επίσης βαριά ογκολογικά περιστατικά με σοβαρές επιπλοκές όπως: συχνές νοσηλείες, υποτροπιάζουσες λοιμώξεις, ανάγκη εντατικής φυσικοθεραπείας, σοβαρές διαταραχές ύπνου.

Η επιλογή κριτηρίων για την ένταξη σε ένα πρόγραμμα νοσοκομειακού επιπέδου φροντίδας στο σπίτι είναι μια σύνθετη διαδικασία, η οποία θα γίνεται από εξειδικευμένο προσωπικό, με κριτήρια τις πραγματικές κλινικές ανάγκες των ασθενών, τη διαθέσιμη υποδομή, όπως και τις ανάγκες και τις δυνατότητες των οικογενειών. Το πρόγραμμα αυτό θα ξεκινήσει με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης εντός του 2023, αφού πρώτα αναμορφωθεί το θεσμικό πλαίσιο, που θα διέπει αυτού του είδους τις υπηρεσίες.

Μιλήστε μας για την πορεία σας; Θέλατε πάντα να ασχοληθείτε με τον τομέα της υγείας;
Παρότι το βασικό μου πτυχίο είναι στα μαθηματικά, ο τομέας της Υγείας ήταν πάντα πολύ κοντά στα επιστημονικά μου ενδιαφέροντα και ήμουν τυχερός που βρέθηκα από πολύ νέος σε ένα περιβάλλον στη Μεγάλη Βρετανία, που μου επέτρεψε την ενασχόλησή μου με την Ψηφιακή Υγεία μέσα από μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές, αλλά και τη συμμετοχή μου στο NHS Digital Academy.

Το κυριότερο, όμως, ήταν ότι συμπορεύτηκα με ανθρώπους με μεγάλο επιστημονικό κύρος, αλλά και ένα γενναίο όραμα για το πώς η τεχνολογία μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο το μέλλον στην Υγεία.

Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που, μέσα από τον ρόλο μου τα τρία τελευταία χρόνια, είχα την ευκαιρία να μεταλαμπαδεύσω κάποιες από αυτές τις ιδέες, οι οποίες θα υλοποιηθούν, πια, μέσα από το πρόγραμμα για την Ψηφιακή Υγεία, που περιλαμβάνεται στο Πρόγραμμα Ελλάδα 2.0.

Ποιες δυσκολίες/προκλήσεις αντιμετωπίσατε στη μέχρι τώρα πορεία σας;

Σίγουρα η μεγαλύτερη πρόκληση της καριέρας μου αφορά στην διαχείριση της επιδημίας, που πραγματικά απαίτησε από εμένα και από όλη την ομάδα στο Υπουργείο Υγείας ιδιαίτερα μεγάλη προσπάθεια, στοχοπροσήλωση αλλά και το ψυχικό σθένος, ώστε να ανταποκριθούμε με επάρκεια στα καθήκοντά μας και να οργανώσουμε το Σύστημα Υγείας με τέτοιο τρόπο, ώστε να αντεπεξέλθει στη μεγαλύτερη πρόκληση της σύγχρονης ιστορίας του. Σίγουρα, όμως, και οι προκλήσεις που αντιμετώπισα στο Βρετανικό Σύστημα Υγείας, στο οποίο είχα την τιμή να δουλέψω, ήταν και παραμένουν μεγάλες, καθώς και εκεί τα προβλήματα είναι πραγματικά σύνθετα και δυσεπίλυτα, με τις ανάγκες του πληθυσμού διαρκώς να αυξάνονται.

Επόμενοι προσωπικοί στόχοι…

Είναι σαφές ότι έχουμε μπροστά μας ένα πολύ πυκνό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα για την Υγεία, στο οποίο και παραμένω προσηλωμένος. Πιστεύω ότι, ήδη, έχουμε καταφέρει πολλά, αλλά τώρα είναι η ώρα της επιτάχυνσης του κυβερνητικού έργου και από αυτό θα κριθούμε όλοι.

Το πρόγραμμά σας αφήνει ελεύθερο χρόνο; Πως χαλαρώνετε;

Μέχρι πρόσφατα η πίεση της επιδημίας πραγματικά εξαφάνισε ακόμη και τον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο, που είχα διαθέσιμο. Αυτό, όμως, σιγά – σιγά αλλάζει και καθώς όλα επανέρχονται σε μια κανονικότητα, έχω αρχίσει κι εγώ να περνώ περισσότερο χρόνο με την οικογένειά μου και κυρίως με τις δυο κόρες μου, που έκαναν μεγάλη υπομονή δυο χρόνια τώρα.