Εγκαίνια: Η Λουκία Αλαβάνου στο Ελληνικό Περίπτερο της Μπιενάλε στη Βενετία

Η φωτογραφία είναι χαρακτηριστική. Η Λουκία Αλαβάνου με τα χέρια ανοιχτά μπροστά στο Ελληνικό Περίπτερο στην Μπιενάλε της Βενετίας εκφράζει τη χαρά της για την παρουσία της ως εκπροσώπου της Ελλάδας στη σημαντικότερη εικαστική διοργάνωση του κόσμου προσκαλώντας ταυτόχρονα τους επισκέπτες σ΄αυτήν.

Τα εγκαίνια έγιναν την Παρασκευή το απόγευμα από τον υφυπουργό Πολιτισμού αρμόδιο για θέματα σύγχρονου πολιτισμού Νικόλα Γιατρομανωλάκη με την επίσημη έναρξη της 59ης Μπιενάλε.

Και το έργο της Λουκίας Αλαβάνου «Στον δρόμο για τον Κολωνό», μία ταινία εικονικής πραγματικότητας VR360 με επίκεντρο την κοινότητα των Ρομά στην Νέα Ζωή Ασπροπύργου σε διάλογο με την πορεία του Οιδίποδα, στα ίδια γεωγραφικά χνάρια, μετά την εξορία του από την Θήβα είναι πλέον διαθέσιμο για το κοινό.

«Μαγεύτηκα από τις δυστοπικές εικόνες ενός από τα πιο σκληρά γκέτο στην Ελλάδα, και όσο ερχόμουν πιο κοντά στην κοινότητα άρχισα να νιώθω σαν τον Οιδίποδα», ανέφερε η καλλιτέχνιδα περιγράφοντας, πώς βρέθηκε στην κοινότητα των Ρομά.

«Μου πήρε έναν χρόνο να γίνω αποδεκτή με την βοήθεια της δασκάλας του Δημοτικού σχολείου της περιοχής Ματίνας Βαβούλη, μιας ακτιβίστριας που προσφέρει τα μέγιστα στην κοινότητα των Ρομά, και με βοήθησε να γίνω αποδεκτή στην κοινότητα που είναι κατά βάση μητριαρχική», όπως είπε.

Προσθέτοντας ότι το σημαντικό για την ταινία αυτή δεν είναι ότι αποτελεί τεχνολογία αιχμής ή κάτι παρόμοιο, αλλά είναι «μια κατάσταση που σε περικλείει, σε μία συνθήκη εικονικής πραγματικότητας που θυμίζει αμφιθέατρο».

Η ίδια έκανε αναφορά και στον αρχιτέκτονα Τάκη Ζενέτο, ο οποίος είχε οραματιστεί μια τεχνολογική αποικία των σύννεφων. Οι εικονικές καρέκλες του, που μετέχουν στο έργο κατασκευάστηκαν για το περίπτερο για πρώτη φορά.

Πολιτικό έργο

Στον γραπτό χαιρετισμό της, η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα υπενθύμισε, πως η Μπιενάλε της Βενετίας είναι ένας θεσμός ειρήνης και συνεργασίας όλων των λαών της γης υπό τους οιωνούς της τέχνης και του πολιτισμού, που από τότε που ιδρύθηκε το 1895 δεν διέκοψε την λειτουργία της παρά μόνο στην διάρκεια των δυο παγκόσμιων πολέμων.

«Το έργο-εγκατάσταση της Λουκίας Αλαβάνου προσεγγίζει το σύγχρονο πρόβλημα της μετανάστευσης και της αναζήτησης ασύλου και φιλοξενίας από τους ξεριζωμένους για διάφορους λόγους πολίτες, συνδέοντάς το με την πιο φιλάνθρωπη τραγωδία του Σοφοκλή, τον Οιδίποδα επί Κολωνώ», ανέφερε στο μήνυμά της η κυρία Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα .

Πολιτικό χαρακτήρισε εξάλλου το έργο ο επιμελητής της εγκατάστασης Heinz Peter Schwerfe, χωρίς ωστόσο, όπως είπε να φέρνει κάποιο κραυγαλέο πολιτικό μήνυμα, επειδή τα μηνύματα έρχονται από την πραγματικότητα, που πάντα θα είναι πιο δυνατή.

«Άρα αυτό το πολιτικό έργο», συνέχισε «προέρχεται από την αρχαιότητα και από το έργο του Σοφοκλή, και περνάει από το παρόν, έναντι του οποίου στέκεται κριτικά, και μιλάει για την κοινότητα Ρομά που ζει τόσο κοντά στο ιστορικό τοπωνύμιο του Κολωνού, που ουσιαστικά παίζουν τους εαυτούς τους.

Όχι μόνο μιμούνται τον Οιδίποδα, που θέλει να πεθάνει στο μέρος που διάλεξε, και επαναστατεί ενάντια θέλημα των θεών, και της μοίρας, αλλά δείχνουν την πραγματικότητα μιμούμενοι το έργο του Σοφοκλή».

Αναφορά στον Ζενέτο

Για τον ίδιο εξάλλου το πιο ιδιοφυές κομμάτι του έργου της Λουκίας Αλαβάνου είναι, ότι προσπάθησε να αναπαραστήσει το φουτουριστικό όραμα του αρχιτέκτονα Τάκη Ζενέτου στο Ελληνικό Περιπτέρο, έτσι η αρχιτεκτονική και οι καρέκλες του Ζενέτου το καθιστούν ένα μη-μέρος.

«Και η πρόθεση μας σε αυτό το παγκόσμιο δρώμενο της υψηλής σύγχρονης τέχνης ήταν να δημιουργήσουμε ένα πλήρως απομονωμένο μη-μέρος που ο θεατής μπορεί να συγκεντρωθεί στο έργο μας, και μια μη κοινή ατμόσφαιρα που αναπαριστά ένα αδύνατος μέρος, μια ουτοπία όπως την σκεφτόμαστε εμείς», κατέληξε.

Στα πολλά διαφορετικά στοιχεία που γεφυρώνει το έργο της Αλαβάνου, από την τεχνολογία στον ανθρωπισμό και από το αρχαιοελληνικό δράμα στο φιλμ και στην αρχιτεκτονική αναφέρθηκε ο κ. Γιατρομανωλάκης, καθώς πραγματεύεται, όπως είπε έννοιες και αξίες που απασχολούν την ανθρωπότητα όπως η μετανάστευση, ο εκτοπισμός, οι μειονότητες, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η χρήση της τεχνολογίας.

«Είναι ένα πολιτικό έργο, ένα γενναίο έργο, αλλά και ένα κατεξοχήν ελληνικό έργο. Έχει βαθιές ρίζες που πάνε 25 αιώνες πίσω, έχοντας όμως ένα απολύτως σύγχρονο βλέμμα στραμμένο στο σήμερα, ενώ αντανακλά ακόμα και την ιδιαίτερη αίσθηση του χιούμορ που μας χαρακτηρίζει συχνά ως Έλληνες», σημείωσε.

Η Ουκρανία

Νωρίτερα, ο υφυπουργός επισκέφθηκε το Ουκρανικό περίπτερο στη Μπιενάλε και συναντήθηκε με την ουκρανή υφυπουργό Πολιτισμού Kateryna Chuyeva καθώς και με την Galyna Grygorenko, διευθύντρια του Εθνικού Φορέα Τέχνης και Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης της Ουκρανίας.

Η κ.Chuyeva ανέφερε πως περισσότερα από 250 μουσεία, θέατρα, βιβλιοθήκες, αρχεία και άλλοι χώροι πολιτισμού έχουν πληγεί ή και καταστραφεί ολοσχερώς στην Ουκρανία από την έναρξη του πολέμου ως σήμερα.

Στη συζήτηση εκφράστηκε η κοινή επιθυμία για μελλοντικές κοινές πολιτιστικές δράσεις Ελλάδας-Ουκρανίας, ενώ ο υφυπουργός ανέφερε στην Ουκρανή ομόλογό του όλες τις δράσεις που ήδη κάνουν το ΥΠΠΟΑ και οι εποπτευόμενοι φορείς του για να ευαισθητοποιήσουν αλλά και να συγκεντρώσουν πόρους για την Ουκρανία.

Διαβάστε επίσης:

Κάρελ Κομάρεκ: Ο δισεκατομμυριούχος στηρίζει την Τέχνη

Ποια ήταν η πραγματική Μαρία Μαγδαληνή πέρα από τους μύθους