Τα εναλλακτικά σενάρια στην περίπτωση διακοπής της προμήθειας σε φυσικό αέριο από τη Ρωσία απασχόλησαν χθες την Επιτροπή Διαχείρισης Κρίσεων εν όψει της κλιμάκωσης της σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας.

Αν και οι προμήθειες ενέργειας μέχρι στιγμής έχουν αποφύγει σε μεγάλο βαθμό τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία σχετικά με την εισβολή στην Ουκρανία, παραμένουν στο επίκεντρο  οι  φόβοι για ενδεχόμενη διακοπή του εφοδιασμού λόγω των κυρώσεων κατά της Ρωσίας καθώς οι Ευρώπη ανεβάζει τους τόνους.

Στη χθεσινή συνεδρίαση αναφέρουν πληροφορίες, μελετήθηκαν τα σενάρια- επιλογές που έχουμε ώστε να εξασφαλιστεί η ενεργειακή επάρκεια της χώρας, δεν ελήφθη όμως καμιά απόφαση και η συνεδρίαση της Επιτροπής Διαχείρισης Κρίσεων θα επαναληφθεί την Παρασκευή.

Προβληματισμό δημιουργεί το έξτρα κόστος για την προμήθεια 2 επιπλέον φορτίων  LNG που θα πρέπει να αγοραστεί στις σημερινές τιμές, και αν δε  διακοπεί το ρωσικό αέριο να πουληθούν με ζημιά.

Στην Ελλάδα, η προμήθεια ρωσικού αερίου πραγματοποιείται κυρίως από τη ΔΕΠΑ Εμπορίας που καλύπτει κατά μέσο όρο το 40% της αγοράς, το 20% καλύπτεται από τον TAP και το αζέρικο αέριο και το 40% από το LNG.

Τον περασμένο μήνα η τροφοδοσία της χώρας σε φυσικό αέριο στηρίχθηκε κατά 47% σε εισαγωγές υγροποιημένoυ φυσικού αερίου (LNG), κατά 20% στον αγωγό TAP και κατά 33% στο αέριο από τη Ρωσία που εισέρχεται στη χώρα μας κυρίως από τον αγωγό του Σιδηρόκαστρου, ενώ οι εισαγωγές αερίου από τη ρωσική Gazprom το 2021 αντιπροσώπευαν το 45% του συνόλου. Μεσοπρόθεσμος στρατηγικός στόχος τόσο της Ελλάδας όσο και της Ευρώπης είναι να υποκατασταθούν πλήρως οι εισαγωγές από τη Ρωσία από LNG.

Το ερώτημα όμως είναι πόσο γρήγορα μπορεί να γίνει αυτό και πόσο ακριβά θα κοστίσει, αν γίνει άμεσα, στις σημερινές τιμές του LNG.

Τα εναλλακτικά σενάρια για το φυσικό αέριο

Οι ανάγκες για το μήνα Μάρτιο έχουν καλυφθεί πλήρως μέσα από τα τέσσερα πλοία –  δύο της Elpedison, ένα της Mytilineos και ένα της ΔΕΠΑ – που έχουν προγραμματιστεί να έρθουν στην Ρεβυθούσα. Ωστόσο, το πρόβλημα είναι το κόστος θα σήμαινε μια απόφαση για νέες παραγγελίες  φορτίων εφόσον απαιτηθεί. Επίσης, για τον Απρίλιο δεν έχουν κλειδώσει ακόμα οι παραγγελίες φορτίων. Στα “θετικά” της σημερινής συγκυρίας, είναι η εποχή που οι κλιματικές συνθήκες βοηθάνε ώστε να μη χρειάζονται μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου όπως το χειμώνα και ουσιαστικά το πρόβλημα να εντοπίζεται στην ηλεκτροπαραγωγή. Το 68% της κατανάλωσης του φυσικού αερίου στη χώρα έγινε πέρυσι από τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος.

Για να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες ηλεκτροπαραγωγής σε περίπτωση διακοπής του ρωσικού αερίου, δύο σενάρια αναπτύχθηκαν κυρίως.

1/ Η υποκατάσταση της ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτη, μαζούτ και ΑΠΕ και η μείωση της κατανάλωσης. Ειδικότερα, υπάρχει ετοιμότητα για τροφοδοσία με πετρέλαιο ντίζελ των μονάδων φυσικού αερίου που έχουν τεχνικά αυτή τη δυνατότητα. Έτσι αν χρειαστεί θα μειωθεί η ζήτηση για φυσικό αέριο με προορισμό την ηλεκτροπαραγωγή αλλά και θα διασφαλιστεί η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

2/Η προαγορά δύο φορτίων LNG, που θα παραμείνουν στη Ρεβυθούσα, ώστε να καλύψουν τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς αν σταματήσει η ροή ρωσικού αερίου.

Ωστόσο, με τις σημερινές τιμές  LNG ο κίνδυνος είναι να αγοραστούν ακριβά και αν η κρίση αποκλιμακωθεί να πουληθούν με ζημιά που μπορεί να φτάσει στα 200 εκατ. ευρώ.  Στο σημείο αυτό δεν είναι εύκολο να βρεθεί ποιος θα αγοράσει τα δύο φορτία LNG ρισκάροντας να ζημιωθεί και συζητήθηκε το ενδεχόμενο να χρηματοδοτηθεί από το Κράτος η “εξασφάλιση επάρκειας”. Καμιά απόφαση δεν ελήφθη, ενώ πολλές ήταν οι φωνές που έκριναν ότι είναι μικρή η πιθανότητα διακοπής της ροής ρωσικού αερίου.

Άλμα των τιμών

Στο περιβάλλον αβεβαιότητας, άλμα πάνω από 50% έκαναν χθες οιτιμές του ολλανδικού φυσικού αερίου, δείκτη αναφοράς για την Ευρώπη, στις συναλλαγές της Τετάρτης, φτάνοντας στα 184 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Τα συμβόλαια ολλανδικού φυσικού αερίου παράδοσης Απριλίου έκλεισαν στην προηγούμενη συνεδρίαση στα 121 ευρώ ανά μεγαβατώρα.

Στο επίκεντρο ήταν οι συνεχιζόμενοι φόβοι για διακοπή του εφοδιασμού και οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας λόγω της εισβολής της στην Ουκρανία.

Αυτήν τη στιγμή η τιμή του φυσικού αερίου είναι 699% υψηλότερη από πέρσι, συμπαρασύροντας και τις χονδρικές τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος. Ήδη, ο Μάρτιος μπήκε στην Ελλάδα με τιμή άνω των 250 ευρώ, υποχρεώνοντας ουσιαστικά την κυβέρνηση να προχωρήσει σε σημαντική αύξηση της επιδότησης τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις επιχειρήσεις.

Οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου, ωστόσο, παρέμειναν σταθερές, αν και οι traders δηλώνουν ότι εξακολουθούν να υπάρχουν ανησυχίες για πιθανές διακοπές οι οποίες ανεβάζουν τις τιμές. Σημειώνεται ότι οι δυτικές δυνάμεις δεν έχουν επιβάλει κυρώσεις άμεσα στις ενεργειακές εξαγωγές, αλλά οι Αμερικανοί traders σε κέντρα όπως η Νέα Υόρκη και ο Κόλπος του Μεξικού, αποφεύγουν το ρωσικό αργό.