Νomura: Οι δέκα «γκρίζοι κύκνοι» για το 2017

Αν και οι «μαύροι κύκνοι» είναι από τη φύση τους απρόβλεπτοι, η Nomura παρουσιάζει δέκα πιθανούς «γκρίζους κύκνους» που θα μπορούσαν να αποτελέσουν πηγή ανησυχίας για το 2017. Η ιδέα του «μαύρου κύκνου» έγινε δημοφιλής από το βιβλίο του καθηγητή οικονομικών Nassim Nicholas Taleb «Ο μαύρος κύκνος: Ο αντίκτυπος του εξαιρετικά απρόβλεπτου». Το βιβλίο, που σημειώνει πως θεωρούνταν ευρέως πως όλοι οι κύκνοι ήταν λευκοί μέχρι την ανακάλυψη των μαύρων κύκνων, τονίζει πως ακραία ή αδιανόητα σενάρια, μπορεί κάποιες φορές να υλοποιηθούν με ακραίες οικονομικές επιπτώσεις.

Όμως η Nomura κάνει αναφορά σε αυτό που χαρακτηρίζει «ξάδελφο» του «μαύρου κύκνου», τον «γκρίζο κύκνο».

«Πρόκειται για απίθανα γεγονότα, αλλά γεγονότα με επίπτωση, που βρίσκονται έξω από το σύνηθες βασικό σενάριο και τα σενάρια ρίσκου της κοινότητας των αναλυτών», όπως αναφέρει σε σημείωμά της, στο οποίο σημειώνει πως αποφεύγει τα πιο συνηθισμένα και πολυσυζητημένα «ακραία» σενάρια, όπως η διάλυση της ευρωζώνης, η μομφή κατά του Τραμπ ή μια κατάρρευση της Κίνας.

Πιθανό σοκ 1: Η παραγωγικότητα των ΗΠΑ μπορεί να εμφανίσει εκρηκτική άνοδο

Η Nomura σημειώνει πως η παγκόσμια παραγωγικότητα εμφανίζει «αναιμικές» επιδόσεις από την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση του 2008 και το βασικό της σενάριο είναι πως η αμερικανική παραγωγικότητα θα παραμείνει χαμηλή για τα επόμενα χρόνια.

Όμως αναφέρει πως στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η παραγωγικότητα αναμένονταν να παραμείνει χαμηλή, αλλά γρήγορα διπλασιάστηκε με την τεχνολογική άνθιση της δεκαετίας εκείνης.

«Γνωρίζουμε πως η χαμηλή επένδυση υπήρξε βασικός παράγοντας για την χαμηλή παραγωγικότητα. Είναι σίγουρα αληθές πως οι επενδύσεις σε κτίρια και εξοπλισμό βρίσκονται σε υφεσιακά επίπεδα», σύμφωνα με τη Nomura. «Όμως οι επενδύσεις στην πνευματική ιδιοκτησία και την Έρευνα και Ανάπτυξη βρίσκονται κοντά στα μετά-κρίσης υψηλά. Το γεγονός πως αυτή η μορφή επενδύσεων είναι λιγότερο χειροπιαστή, την καθιστά εύκολο να παραληφθεί. Θα μπορούσε επίσης να παράσχει τη βάση για μια εκτίναξη της παραγωγικότητας».

Ο αντίκτυπος στην αγορά θα ήταν εκτεταμένος, με πιθανή ενίσχυση των χρηματιστηρίων μετοχών και πιο επιθετική σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής της Fed, σύμφωνα με τη Nomura.

Πιθανό σοκ 2: Η Κίνα μπορεί να επιτρέψει την ελεύθερη διακύμανση του γουάν

Κατά τη Nomura, οι πιθανότητες η Κίνα να αφήσει σύντομα το νόμισμά της να καθορίζεται εξ ολοκλήρου από την αγορά είναι «πολύ χαμηλές». Όμως προσθέτει ότι αν η Κίνα αναστείλει ξαφνικά το όριο του 2% στο εύρος της onshore διαπραγμάτευσης και σταματήσει να παρεμβαίνει στην αγορά συναλλάγματος, τότε το γουάν θα υποτιμηθεί απότομα και γρήγορα.

«Ο κίνδυνος είναι πως μια ταχεία υποτίμηση του γουάν θα οδηγούσε σε «ξεπούλημα» στις τοπικές αγορές και θα τροφοδοτούσε μια μεγαλύτερη αρνητική μετάσταση στις περιφερειακές και τις παγκόσμιες αγορές».

Πιθανό σοκ 3: Η Ευρωπαϊκή Ένωση μεταρρυθμίζεται, οδηγώντας σε επανένταξη της Βρετανίας

«Το να προταθεί ότι το Brexit θα μπορούσε να αντιστραφεί και να γίνει Bremain, απαιτεί μια σειρά απίθανων γεγονότων με τα οποία οι περισσότεροι θα διαφωνούσαν έντονα, συμπεριλαμβανομένων και ημών», αναφέρει η Nomura, προσθέτοντας όμως πως «με την πολιτική, κανένας δεν μπορεί να αποκλείσει τίποτα».

Η Nomura σημειώνει δυο δυνητικά αλλά απίθανα σενάρια.

Στο πρώτο, η Βρετανία θα μπορούσε να πάρει πίσω την απόφαση για το Brexit μέσω γενικών εκλογών, εν μέσω δικαστικών υποθέσεων για το αν το Ηνωμένο Βασίλειο χρειάζεται τη συγκατάθεση των κοινοβουλίων της Σκοτίας και της Ουαλίας για να βγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν το Brexit αντιμετωπίσει εμπόδια, οι Συντηρητικοί θα μπορούσαν να προκηρύξουν εκλογές με την ελπίδα να παγιώσουν μια εντολή, σύμφωνα με τη Nomura, η οποία αναφέρει πως αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε νίκη κομμάτων της αντιπολίτευσης ή σε μια μικρότερη συντηρητική πλειοψηφία.

Το δεύτερο σενάριο της αντιστροφής του Brexit θα είχε «πρωταγωνιστή» την ΕΕ, με το μπλοκ να προσφέρει στη Βρετανία τις μεταρρυθμίσεις εκείνες που ζητούσε, όπως ο επανακαθορισμός της ελεύθερης κίνησης του εργατικού δυναμικού.

Πιθανό σοκ 4: Αυξάνεται ο πληθωρισμός της Ιαπωνίας

Το πιο ευλογοφανές κανάλι για ένα «άλμα» του ιαπωνικού πληθωρισμού θα ήταν μια αλληλεπίδραση της ισοτιμίας δολαρίου/γεν και των τιμών του πετρελαίου. Μέχρι πρόσφατα, το γεν αποδυναμώνονταν όσο έπεφταν οι τιμές του πετρελαίου. Αν όμως αυτός ο συσχετισμός αποδυναμωθεί ή «γυρίσει» έτσι ώστε να συμπίπτουν οι υψηλότερες τιμές του πετρελαίου με το πιο αδύναμο γεν, τότε ο πληθωρισμός της Ιαπωνίας θα μπορούσε να αυξηθεί σημαντικά, σύμφωνα με τη Nomura.

Αν ο πληθωρισμός της Ιαπωνίας αυξηθεί αρκετά ή αν συνεχίσει να αυξάνεται με ασταθή τρόπο, η κεντρική τράπεζα της χώρας θα χρειαστεί να εξετάσει στρατηγικές εξόδου από τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσής της.

Πιθανό σοκ 5: Μπαίνει «φίμωτρο» στη Fed

Η Nomura αναφέρει πως ορισμένοι εκλαμβάνουν την έντονη αποδοκιμασία της Fed από τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ως μια δυνητική επίθεση στην ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας που θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για πολιτικές παρεμβάσεις.

Υπάρχει ένα απίθανο ενδεχόμενο ριζοσπαστικών αλλαγών, που θα μπορούσαν δυνητικά να περιλαμβάνουν τροποποιήσεις στην εντολή της Fed, όπως η αλλαγή της βάσης για την στόχευση του πληθωρισμού.

Η Nomura σημειώνει ότι ο Τραμπ έχει «εκφράσει συμπάθεια» προς το ενδεχόμενο επιστροφής στον κανόνα του χρυσού.

Αυτό θα οδηγούσε σε υψηλότερα του αναμενόμενου επιτόκια.

Πιθανό σοκ 6: Η Ρωσία ίσως κάνει επίδειξη δύναμης

Οι επενδυτές δέχονται όλο και συχνότερα ερωτήσεις αναφορικά με το αν η Ρωσία μπορεί να γίνει στρατιωτικά επιθετική στην Ανατολική Ευρώπη.

Αν και η Nomura δηλώνει πως δεν είναι η βασική της προσδοκία, ωστόσο θα μπορούσε να προκύψει κίνδυνος λόγω της προοπτικής αλλαγών στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, της ενδεχόμενης ανανέωσης των κυρώσεων και των επερχόμενων εκλογών στην Ευρώπη.

Η Nomura εκτιμά πως τα δυο πιο ευλογοφανή σενάρια για μια πιθανή Ρωσική επιθετικότητα θα ήταν μια μεγαλύτερη εμπλοκή στην Ουκρανία προς τα σύνορα με την Πολωνία, και μια εμπλοκή στη Βαλτική και ιδιαίτερα στη Λιθουανία.

Πιθανό σοκ 7: Καταρρέει ένας οίκος εκκαθάρισης

Από το 2008 υπάρχει μια αντίληψη ότι η εκκαθάριση χρηματοοικονομικών συμβολαίων μέσω ενός κεντρικού αντισυμβαλλόμενου (CCP) αντί διμερώς μεταξύ των τραπεζών (OTC) θα μειώσει το συστημικό ρίσκο, αναφέρει η Nomura. Η ιδέα είναι πως, αν όλες οι τράπεζες αντιμετωπίζουν έναν θεσμό, τον CCP, τότε η κατάρρευση μιας τράπεζας θα είχε περιορισμένες επιπτώσεις καθώς οι άλλες τράπεζες θα αντιμετώπιζαν τον CCP και όχι την προβληματική εκείνη τράπεζα.

Όμως, το αρνητικό στον διακανονισμό αυτό είναι πως ο CCP από μόνος του μπορεί να γίνει συστημικό ρίσκο.

«Αν καταρρεύσει, η επίπτωση θα μπορούσε να είναι χειρότερη από την κατάρρευση μιας ή δυο μεγάλων τραπεζών», σχολιάζει η Nomura.

Πιθανό σοκ 8: Χάνει την εξουσία ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Σίνζο Άμπε

Ο κυβερνών συνασπισμός του Αμπε έχει ενισχυμένη πλειοψηφία στην κάτω βουλή και τα κόμματα της αντιπολίτευσης παραμένουν αντιδημοφιλή, κάτι που είναι καλό για την πολιτική σταθερότητα της χώρας εν όψει των γενικών εκλογών του 2017

Όμως η Nomura κάνει λόγο για μια πιθανή ανατροπή, καθώς τα τέσσερα κύρια αντιπολιτευτικά κόμματα εξετάζουν το ενδεχόμενο να ορίσουν κοινούς υποψηφίους για κάθε εκλογική περιφέρεια, κάτι που θα μπορούσε να «κοστίσει» στο κυβερνών κόμμα έως και 60 έδρες, με βάση τα αποτελέσματα του 2014.

Το πιο ακραίο αποτέλεσμα θα ήταν ο Άμπε να αποδυναμωθεί σημαντικά και να παραιτηθεί αμέσως, σύμφωνα με τη Nomura.

«Αν προκύψει αυτός ο ‘γκρίζος κύκνος’ θα ακυρωθούν τα Abenomics trades. Οι ιαπωνικές μετοχές πιθανότατα θα επωμιστούν το μεγαλύτερο βάρος», αναφέρει. «Επιπλέον, αν η Ιαπωνία έχει κυβέρνηση που περιλαμβάνει αντισυστημικά κόμματα (όπως το κομμουνιστικό κόμμα), οι επενδυτές πιθανότατα θα ανησυχήσουν μήπως το αντισυστημικό κίνημα φτάσει στην Ιαπωνία. Αυτό θα αύξανε περισσότερο την πολιτική αβεβαιότητα και την αστάθεια παγκοσμίως».

Πιθανό σοκ 9: Πιθανή επαναφορά των capital controls στις αναδυόμενες αγορές

Αν ο «πληθωρισμός Τραμπ» (Trumpflation) προκαλέσει αύξηση των αποδόσεων των αμερικανικών επιτοκίων και ενίσχυση του δολαρίου, οι αναδυόμενες αγορές θα μπορούσαν να έρθουν αντιμέτωπες με ακόμα εντονότερες εκροές.

«Χώρες με πολύ υψηλά επίπεδα συμμετοχής ξένων σε επενδυτικά χαρτοφυλάκια, με ιδιαίτερα ευμετάβλητα νομίσματα, χαμηλά επιτόκια και χαμηλά αποθέματα ξένου συναλλάγματος, θα κινδύνευαν περισσότερο από τα capital controls», σύμφωνα με τη Nomura. «Θα ήταν επίσης εκείνες οι οικονομίες στις οποίες οι αγορές θα περίμεναν πιο ανώμαλες υποτιμήσεις είτε πριν δοκιμαστούν τα capital controls ή αφού αποτύχουν».

Πιθανό σοκ 10: Ίσως εξαφανιστεί το χρήμα σε χαρτί

Όπως αναφέρει η Nomura, βρισκόμαστε στο κατώφλι όπου το ασφαλές αποκεντρωμένο ηλεκτρονικό χρήμα και τα συστήματα πληρωμών θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τα χαρτονομίσματα και μεταλλικά νομίσματα που βρίσκονται σε κυκλοφορία, σχολιάζοντας πως η Σουηδία ήδη συζητά αυτή την προοπτική.

Η Nomura επισημαίνει πως οι υπεύθυνοι χάραξης νομισματικής πολιτικής στις αναπτυγμένες αγορές με αρνητικά επιτόκια, όπως η Ευρώπη και η Ιαπωνία, ίσως πιέσουν προς αυτή την κατεύθυνση.

Στις περιοχές αυτές ο κόσμος «μπορεί απλά να αποσύρει το χρήμα του και να το βάλει κάτω από τα στρώμματα για να αποφύγει τα αρνητικά επιτόκια. Όμως, με τα «e-holdings», οι πολιτικές αρνητικών επιτοκίων μπορεί να μεταφερθούν στα «ηλεκτρονικά πορτοφόλια», ενθαρρύνοντας την αυξημένη κατανάλωση, κατά τη Nomura.

Αυτό όμως θα μπορούσε να προκαλέσει μια έντονη αρνητική αντίδραση από το κοινό.